เกาะพะงัน ใหญ่เป็นอันดับสอง รองจากสมุย ของ จ.สุราษฯ คนพะงันยังคงอาชีพสวนมะพร้าวและประมงเป็นหลัก ส่วนใหญ่อาศัยอยู่แถวอ่าวโฉลกหลำ เหมาะสำหรับนักท่องเที่ยว ที่ชอบบรรยากาศสงบเหมือนสมุยวันก่อนๆ บังกะโลที่พักแบบเรียบง่าย งานฟลูมูนปาร์ตี้ กิจกรรมอันโด่งดังระดับโลกบนเกาะพงัน มีอยู่ให้เห็นอยู่ทุกคืนพระจันทร์เต็มดวง หาดริ้นเป็นหาดที่มีชายหาดสวยงาม และจัดงานฟลูมูนเป็นประจำ

การเดินทางไปเกาะพะงัน ได้จาก เกาะสมุย เกาะเต่า หรือท่าเรือดอนสัก จ.สุราษฯ นักท่องเที่ยว สามารถขับรถท่องเที่ยวรอบเกาะได้ แต่ถนนบางช่วงจะลาดชันมากเช่น บริเวณหาดริ้น ควรขับรถด้วยความระมัดระวัง ชายหาดต่างๆ ที่น่าสนใจ ได้แก่ 

อยู่ทางตอนใต้ของเกาะ เหตุที่ชื่อหาดริ้นเพราะมีตัวริ้นแมลงเล็กๆ คอยกัดและคันมาก แต่เดี่ยวนี้มีถนน และคนเยอะริ้นเลยหายหมด หาดริ้นมีอยู่ 2 หาด คือ ริ้นใน กับริ้นนอก โค้งเว้าเป็นรูปครึ่งวงกลม ยาว 2 กม.

หาดริ้นในอยู่ทางด้านตะวันตก ชาดหาดขาว เงียบสงบ น้ำทะเลใส มีชาดหาดยาวประมาณ 1,000 เมตรเล่นน้ำดูประการังได้ตลอดเหมาะอาบแดด และมีท่าเรือเมล์โดยสารข้ามไปยังเกาะสมุยทุกวัน ๆ ละ 4 เที่ยว ข้ามไปบนเกาะสมุยท่าเรือพระใหญ่ หาดริ้นในจะมีร้านค้า ร้านซักรีด ร้านอาหาร เคาน์เตอร์ทัวร์ ฯลฯ

หาดริ้นนอก เป็นสถานที่จัดงาน “ฟูลมูนปาร์ตี้” คืนพระจันทร์เต็มดวงขึ้น 15 ค่ำ ซึ่งเป็นที่รู้จักของคนทั่วโลก และคึกคักตลอดทั้งปี หาดริ้นนอกจะสวยกว่าริ้นใน เป็นหาดที่สวยที่สุดของเกาะพะงัน และเมื่อไปจุดชมวิว บนเนินเขาจะเห็นความสวยงามของโค้งอ่าว ราคาข้าวของก็จะแพงกว่าหาดอื่น

แนะนำรีสอร์ท:
Drop-in Club
Phanganburi Resort & Health Spa

เป็นชายหาดที่เงียบสงบมาก เหมาะจะเล่นน้ำ ช่วงปลายปี ธ.ค.-ม.ค. น้ำทะเลจะใสและสวยมาก 

ความจริงแล้ว ทั้งหาดบ้านค่ายและหาดท้องยาง คือหาดผืนเดียวกันแต่ชาวบ้านเรียกแยกัน โดยทางตะวันออกเรียกว่าหาดท้องยาง ส่วนตะวันตกเรียกว่า หาดบ้านค่าย เหมาะแก่การนั่งเล่นพักผ่อน  

ที่มาของชื่อหาดบ้านค่ายเกินใน สมัย ร.4 ราว พ.ศ. 2401 มีการเกณฑ์ ชายฉกรรจ์ จากเมืองนครและไชยา นับร้อยมาขุดหาดทองคำ และตั้งค่ายขึ้นในบริเวณที่เรียกว่า "บ้านค่าย" ในปัจจุบัน

จัดว่าเป็นศูนย์กลางของเกาะพะงัน มีทั้งเรือเฟอร์รี่ เรือด่วน รถรับส่งนักท่องเที่ยวจากสุราษฎร์  หรือจากเกาะสมุยหรือจากเกาะเต่า มีรถเช่า, ธนาคาร, ร้านอาหารหลายชาติ, ร้านขายของที่ระลึก, ร้านอินเตอร์เน็ต, ที่พัก ฯลฯ ถือว่าเป็นแหล่งที่มีทุกอย่างที่อำนวยความสะดวกที่สุด ถ้าเป็นเทศกาลสงการนต์ จะเป็นศูนย์รวมนักท่องเที่ยวเล่นน้ำกันอย่างสนุกสนาน

ชื่อ "ท้องศาลา" เกิดจากสมัยก่อนเมื่อ พ.ศ. 2427 ได้สร้างศาลาหลังหนึ่งบรเวณใกล้สะพานท่าเรือ เรียกว่าทำเนียบ (ศาลาที่ว่าการ) เพราะเป็นศาลาที่เจ้าเมืองไชยาใช้ว่าการและพักผ่อน

หาดท้องนายปานใหญ่ ค่อนข้างสงบ มีชาดหายลาดเอียง ทรายขาว ลงเล่นน้ำได้ตลอดแนว มีโค้งอ่าวที่สวยงาม สามารถดำน้ำดูปะการังเกาะม้า หาดขวด ฯลฯ

หาดท้องนายปานน้อย หาดจะเป็นรูปโค้งพระจันทร์เสี้ยว หาดทรายขาดเล่นน้ำได้ และมีเส้นทางธรรมชาติป่าชายเลนซึ่งมีสะพานปูนสามารถชมทิวทัศน์รอบๆ บริเวณได้อย่างสะดวก

จะอยู่ด้านหลังเกาะต้องนั่งรถผ่านเกาะขึ้นเขาลงเขา ถนนจะเป็นลูกรังบางช่วงจะสูงชัน หาดทองนายปานจะมี 2 หาด คือท้องนายปานใหญ่และท้องนายปานน้อย โดยมีเนินเขาคั้นระหว่างสองหาด  

ชื่อ "นายปาน" มาจากชาวสงขลาคนหนึ่งที่หนีโจรสลัดมาตั้งหลักปักฐานที่อ่าวแห่งนี้เป็นคนแรก มีชีวิตถึงรัชสมัย ร.5 คนรุ่นหลังเรียกว่า ตาปาน และอ่าวท้องตาปาน 

แนะนำรีสอร์ท
Baan Panburi Resort
Panviman Resort

Panviman Resort

จะอยู่ใกล้ท่าเรือท้องศาลา จะมีต้นมะพร้าวมากและเป็นแหล่งส่งออก หาดสวยแต่น้ำค่อนข้างตื้นเนื่องจากเป็นที่ลาดเอียงถ้าท้องฟ้าแจ่มใส จะมองเห็นเกาะสมุย เกาะแตใน และเกาะแตนอกได้อย่างชัดเจน เป็นจุดที่ชุมพระอาทิตย์ตกที่สวยงามมากแห่งหนึ่ง  อยู่ใกล้แหล่งชุมชนขาวเกาะเดิมที่ยังคงอาชีพปลูกสวนมะพร้าว

แนะนำรีสอร์ท:
Bankai Orchid resort

เป็นเกาะเล็กๆ อยู่ห่างจากหาดท้องศาลาไปประมาณ 400 ม.สามารถนั่งเรือหางยาวไปเที่ยวได้ บนเกาะมีหาดทรายขาวสะอาดเป็นแหลมยื่นออกมากลางทะเล นั่งเรือไปเดินเล่นบนเกาะได้ บนเกาะมีปะการังแต่ค่อยสวยนัก

เป็นหาดเล็กๆมีน้ำตกธารเสด็จไหลผ่านลงทะเล ทรายขาว เล่นน้ำได้ และมีจุดชมวิวบนเนินเขา

เป็นหาดสวยงามโค้งครึ่งวงกลมยาว 800 เมตร สามารถดำน้ำดูปปะการังหน้าหาดได้ หาดค่อนข้างจะเป็นส่วนตัวเหมาะกับอาบแดด พักผ่อน เพราะเงียบสงบ ส่วนมากจะเดินทางมาโดยเรือหางยาวจะสะดวกกว่า มีจุดชมวิวทิวทัศน์ที่สวยงาม ต้องเดินเท้า 30 นาที จากจุดชมวิวจะเห็นหาดขวดจากมุมสูงและท้องทะเลกว้างที่ทอดตัวยาวไปถึงเกาะเต่า

เป็นหาดที่ชาวบ้านทำประมงและเป็นที่ขายของฝากอาหารทะเลทั้งสดและแห้ง ประเภท ปลาหมึก ปลาอินทรี บริเวณหาดยังมีร้านอาหารซีฟู้ด แต่ราคาค่อนข้างสูง ไม่เหมาะสำหรับเล่นน้ำ 

แนะนำรีสอร์ท:
Chaloklum Bay Resort

เป็นหาดที่ทอดยาวมาก ทรายขาวสะอาด เล่นน้ำทะเลได้ เหมาะสำหรับอาบแดด ดูพระอาทิตย์อัสดง มีร้านเช่าอุปกรณ์ดำน้ำ ชายหาดยาว 1 กม. หน้าหาดมีประการังน้ำตื้น ฝูงปลาหลากชนิด เช่น ปลานกแก้ว ปลาตุ๊กแก

แนะนำรีสอร์ท
longbay resort

เป็นชาดหาดที่มีถนนเลียบหาดยาว 800 ม. มีชาดหาดที่สวยงาม เล่นน้ำได้ และยังเป็นจุดชมพระอาทิตย์ตก นักท่องเที่ยวนิยมไปนอนอ่านหนังสือ

อ่าวโค้งเว้า สามารถเล่นน้ำได้ มีต้นมะพร้าวมาก มีหินก้อนใหญ่เรียงรายหน้าหาด เป็นช่วงๆ สามารถเล่นน้ำดูปลาสีสันสวยงามได้ เป็นจุดชมพระอาทิตย์ตกที่สวยงาม จึงมีผู้ถ่ายรูปไปทำโปสการ์ดอยู่บ่อยๆ

เป็นหาดส่วนตัว สามารถเล่นน้ำชมปะการังแนวน้ำตื้น มีอุปกรณ์ให้เช่า เป็นที่ราบเนินเขาลาดลงสู่ทะเลกว้างประมาณ 250 ม.

รีสอร์ทที่แนะนำ
Salad Beach Resort

เป็นชายหาดส่วนตัวทรายไม่หยาบ น้ำใสสวยงาม มีที่พักอยู่เพียงแห่งเดียว หาดสนบังกะโล มีแนวปะการังเขากวางขนาดย่อย นักท่องเที่ยวสามารถดำน้ำดูปะการังน้ำตื้นได้

สามารถเล่นน้ำชมปะการัง และหน้าหาดยังมีปลาชุกชุม หาดยาว 800 เมตร พื้นทรายละเอียดแซมด้วยหินสี่หม่น น้ำใสเหมาะแก่การเล่นน้ำ นักท่องเที่ยวนิยมมาพักเพราะใกล้เกาะม้า ดำน้ำดูปะการังที่สวยงาม มีฝูงปลาจำนวนมาก เช่น ปลานกแก้ว ปลาม้า ปลาลูกโป้ น้ำแห้งจะมีสันทรายยาวประมาณ 150 ม.เชื่อมเกาะม้า สามารถเดินเที่ยวได้

มีแนวปะการังที่สวยงาม และมีชื่อเสียง แต่เมื่อได้รับผลกระทบจากเอลนิโญ ปะการังได้รับความเสียหายเป็นบริเวณกว้าง นักท่องเที่ยวที่พักที่หาดอื่นจะนิยมนั่งเรือหางยาวมาดำน้ำชมปะการัง 

จากรูปผมถ่ายจากหาดแม่หาด บริเวณมีบังกะโลที่พักไว้คอยบริการ และอยู่ใกล้น้ำตกวังไทร

บรรยากาศค่อนข้างเงียบ มีชายหาดยาวราว 700 ม. อยู่ห่างจากวัดเขาน้อยเพียง 1.5 กม.

ไม่เหมาะกับการเล่นน้ำ เพราะชายหาดแคบ ไม่สวยงาม นักท่องเที่ยวสามารถเหมาเรือจากที่พัก ไปดำน้ำชมปะการังที่เกาะม้า เกาะกงใหญ่ หรือตกปลาเก๋าบริเวณเกาะกงใหญ่ หรืออ่าวศรีธนู

มีชายหาดขาวเหมาะแก่การเล่นน้ำ ยาวราว 800 เมตร ขนาดกับทิวมะพร้าว

แนะนำรีสอร์ท
พะงันคาบาน่า 

อุทยานแห่งชาติธารเสด็จ-เกาะพะงัน จะมีแหล่งท่องเที่ยวหลายที่ เช่น

น้ำตกแพง เป็นน้ำตกที่เหมาะมาเที่ยวพักผ่อน ในฤดูฝนจะมีไหลมาจากหน้าผา สวยงามมาก แต่ในฤดูร้อนไม่ควรเข้าไปเพราะไม่มีน้ำเลย

จุดชมวิวโดมศิลา เป็นจุดชมวิวที่ไม่ควรพลาด สามารถดูพระอาทิตย์ตากที่สวยงามมากและมองเห็นทิวทัศน์เกาะแก่งต่างๆ ของอุทยานแห่งชาติหมู่เกาะอ่างทองและเก่าเต่า

เขาหรา เป็นยอดเขาสูง จึงเหมาะเป็นจุดชมวิวสามารถชมได้รอบเกาะ และชมพระอาทิตย์ขึ้นและตก