เกาะพะงัน อยู่ห่างจากเกาะสมุยไปทางทิศเหนือ ประมาณ 20 กม. และอยู่ห่างตัวจังหวัดประมาณ 100 กม. เกาะพะงันมีเนื้อที่ประมาณ 170 ตรกม. เป็นหนึ่งในจำนวน 48 เกาะที่ตั้งอยู่ในช่องอ่างทอง
ลักษณะภูมิประเทศของเกาะพะงัน มีภูเขาอยู่ตรงกลางเกาะ ทอดตัวจากทิศเหนือจดทิศใต้ มีที่ราบบริเวณทางทิศตะวันตกของเกาะ ส่วนทางทิศตะวันออกเป็นเทือกเขาจดทะเล บางแห่งก็มีอ่าวเล็ก อ่าวน้อย เรือเข้าจอดได้เป็นบางฤดู ช่วงมรสุมตั้งแต่เดือนตุลาคม ถึงเดือนมกราคม จะมีลมตะวันออกพัดผ่าน ซึ่งไม่เหมาะแก่การเดินทางท่องเที่ยวในช่วงดังกล่าว
เกาะพะงัน เป็นเกาะที่มีผู้คนอาศัยอยู่เป็นเวลาช้านาน สันนิษฐานว่าพวกแรกที่มาอยู่บนเกาะพะงันน่าจะเป็นแขกจากมลาย ูที่อยู่แถบจังหวัดนครศรีธรรมราช หรือไม่ก็เป็นพวกแขก ที่มาจากปัตตานีมาอาศัยทำการประมงเป็นหลัก โดยสังเกตจากชื่อของเกาะ และสถานที่บางแห่งบนเกาะเช่นคำว่า เกาะพะงัน อดีตนายอำเภอเกาะสมุยผู้หนึ่งว่าเดิมชื่อ เกาะราฮัม ซึ่งแปลว่า ดำตะคุ่ม หรือเกาะบางเกาะเช่นเกาะวัวตาหลับ เกาะเหล้าหยู ก็มาจากภาษามลายู

1. เรือเฟอร์รี่ ของบริษัท เฟอร์รี่ไลน์และส่งเสริมทราเวิลเซ็นเตอร์ ออกจากท่าเรือ อ.ขนอม จ.นครศรีธรรมราช เวลา 10.00น. และ18.00น. ใช้เวลาเดินทางประมาณ 4 ชั่วโมง อัตราค่าโดยสาร 160 บาท
2. เรือด่วน ของบริษัท เฟอร์รี่ไลน์และส่งเสริมทราเวิลเซ็นเตอร์ ออกจากท่าเรือท่าทอง (ห่างจาก อ.เมือง สุราษฎร์ ประมาณ 10 กม. ) วันละ 2 เที่ยว เวลา 08.00 น. และ 14.00 น.ใช้เวลาประมาณ 3 ชั่วโมง อัตราค่าโดยสาร 160 บาท
3. เรือนอน ติดต่อได้ที่ท่าเทียบเรือบ้านดอน เรือออกเวลา 23.00 น. ใช้เวลาประมาณ 6 ชั่วโมง อัตราค่าโดยสาร 60 และ 90 บาท

1. เรือเฟอรี่ ของบริษัทเฟอรี่ไลน์และส่งเสริมทราเวิลเซ็นเตอร์ ออกจากท่าเรือหน้าทอนวันละ 2 เที่ยว เวลา 12.00น. และ 20.00น. ใช้เวลาประมาณ 1 ชั่วโมง อัตราค่าโดยสาร 80 บาท
2. เรือด่วน ของบริษัทเฟอร์รี่ไลน์และส่งเสริมทราเวิลเซ็นเตอร์ ออกจากท่าเรือหน้าทอน วันละ 2 เที่ยวเวลา 10.30 น. และ 17.00 น. ใช้เวลาประมาณ 45 นาที อัตราค่าโดยสาร 80 บาท
    

รายละเอียดเพิ่มเติมติดต่อบริษัทเฟอร์รี่ไลน์และส่งเสริมทราเวิลเซ็นเตอร์ โทร.(077) 285124-6 โทรสาร 285127 สำนักงานเกาะสมุย โทร. (077) 421316-9 โทรสาร 420167 และสำนักงานเกาะพะงันโทร. (077) 377046 โทรสาร 377046

สถานที่ท่องเที่ยวบนเกาะพงัน

เป็นชุมชนที่ใหญ่ที่สุดของอำเภอเกาะพะงัน เป็นศูนย์กลางของ การติดต่อ ค้าขายของธุรกิจต่างๆ มีอ่าวจอดเรือที่สวยงาม ในตลาดมีห้องแถว เรียงรายอยู่ทั้งสองข้างถนน มีธนาคาร บริษัทนำเที่ยว โรงแรม ร้านอาหาร และเป็นจุดเริ่มต้นในการไปเที่ยวยังที่ต่างๆ ของอำเภอ

ตั้งอยู่บนยอดเขาห่างจากตัวอำเภอเกาะพะงัน 2 กม. นับเป็นปูชนียสถานแห่งหนึ่ง ของ เกาะพะงันซึ่งประดิษฐานหลวงพ่อเพชร มีพระเก่าและเจดีย์เก่าๆ อยู่เป็นจำนวนมาก เป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์แห่งหนึ่งของเกาะพะงัน ซึ่งเดือน 9 ของทุกปี ชาวเกาะพะงัน จะไปทำบุญที่วัด
การเดินทาง สามารถเดินทางโดยรถสองแถวและมอเตอร์ไซด์รับจ้างจากท้องศาลา

เป็นเกาะเล็กๆ ตั้งอยู่หน้าอ่าวท้องศาลา ห่างจากฝั่งท้องศาลาประมาณ 400 เมตร สามารถพายเรือเล็กไปเที่ยวได้ตลอดเวลา บนเกาะจะมีแหลมทรายขาวสะอาด ยื่นออกมากลางทะเล นอกจากนี้ ยังสามารถพายเรือเที่ยวรอบๆ เกาะได้ หากมองลงไปในน้ำ จะเห็นความสวยงามใต้ท้องทะเล ซึ่งเต็มไปด้วยฝูงปลา น้อยใหญ่ โขดหินที่ตั้งระเกะระกะ ปะการัง และอื่นๆ มีสีสันแปลกๆ สวยงามมาก ประกอบกับบริเวณรอบเกาะ มีถ้ำสวยงามหลายแห่ง ปากถ้ำบางแห่ง เป็นที่เหมาะ สำหรับนั่งพักผ่อน นับว่าที่แห่งนี้เป็นที่น่าเที่ยวแห่งหนึ่งของเกาะพะงัน

การเดินทาง สามารถนั่งเรือจากท้องศาลาประมาณ 10 นาที ก็ถึงเกาะแตใน ค่าเรือประมาณ 10-15 บาท ระยะทางจากท้องศาลาถึงเกาะแตใน 1 กม. เท่านั้น

ตั้งอยู่บนยอดเขาข้าวแห้ง หมู่1 ตำบลบ้านใต้ เป็นสำนักสงฆ์ที่มีผู้นิยมมานั่งวิปัสนา เนื่องจากเป็นที่ร่มรื่นสวยงาม อากาศเย็นสบาย ภายในมีพระพุทธ บาทจำลอง และรูปเคารพต่างๆ เช่น พระพุทธรูปปางป่าเลไลยก์ และรูปปั้นพระแม่ธรณีบีบ มวยผม เมื่อขึ้นไปบนเนินหินสูงที่สร้างมณฑป จะสามารถมอง เห็นทิวทัศน์รอบ เกาะได้ ส่วนทางไหล่เขาด้านหลังมีสิ่งที่น่าสนใจคือเพิงหินซึ่งมีลักษณะเป็นคูหา

การเดินทางไปยังวัดเขาถ้ำ สามารถเดินทางไปโดยการเช่าเหมารถยนต์และรถจักรยานยนต์จากท้องศาลา ซึ่งมีระยะทางจากท้องศาลาไปถึงปากทางขึ้นวัดเขาถ้ำ ระยะทาง 3 กม. และจากปากทางขึ้นไปบนวัดเขาถ้ำอีก 1 กม.

อยู่ที่หมู่ที่ 3 ตำบลเกาะพะงัน บนยอดเขานี้มีมณฑปพระพุทธบาทจำลอง จากเชิง เขาจะมีบันไดขึ้นไปนมัสการพระพุทธบาทนับว่าสะดวกสบายมาก สำหรับ พระพุทธบาทแห่งนี้ จะมีงานประเพณีนมัสการเป็นประจำทุกปี
การเดินทาง สามารถเดินทางโดยรถสองแถว และมอเตอร์ไซค์รับจ้างจากท้องศาลา ซึ่งมีระยะทางจากท้องศาลาไปพระพุทธบาทจำลอง ระยะทาง 3 กม. ราคา ประมาณ 10-15 บาท

ที่แห่งนี้ได้ประกาศเป็นวนอุทยานฯ เมื่อปี พ.ศ. 2520 ภายในวนอุทยานฯ มีน้ำตกแพงเป็นน้ำตกที่สวยงามแห่งหนึ่ง ตั้งอยู่หมู่ที่ 3 ตำบลเกาะพะงัน สถานที่ร่มรื่นด้วยเงาไม้ น้อยใหญ่ที่มีอยู่สองฟากลำธาร เมื่อเดินเลาะ ปตามลำธารขึ้นไปเหนือน้ำ ก็จะพบผาน้ำตก ที่สูง 2-3 แห่ง มีน้ำตกไหลลงมากระทบโขดหินเบื้องล่างน้ำตกแตกกระจายเป็นฝอยสีขาว คล้ายสำลี เป็นภาพที่มองดูสวยงามยิ่งนัก เมื่อก่อนนี้ในฤดูฝนน้ำตกแห่งนี้จะ มีเสียงดังไป เกือบทั่วเกาะเลยทีเดียว

การเดินทาง สามารถเดินทางได้โดยรถยนต์และรถจักรยานยนต์ ระยะทางจากท้องศาลาไปวนอุทยานฯแห่งนี้ประมาณ 5 กม. โดยการเช่าเหมารถ

เป็นต้นยางขนาดใหญ่มาก มีเส้นรอบวงประมาณ 14 เมตร ตั้งอยู่ที่ตำบล บ้านใต้ อำเภอเกาะพะงัน ห่างจากที่ว่าการอำเภอ 5 กม. การเดินทาง สามารถติดต่อรถได้ที่ท้องศาลา ซึ่งจะมีรถสองแถว วิ่งอยู่ระหว่าง ท้องศาลา-บ้านค่าย ค่าโดยสารประมาณคนละ 20-30 บาท

ตั้งอยู่หมู่ที่ 4 ตำบลบ้านใต้ อำเภอเกาะพะงัน ระยะทางห่างจากที่ว่าการอำเภอประมาณ 12 กม.เป็นชายหาดที่สวยที่สุดและมีชื่อเสียงของเกาะพะงัน ความยาวของหาดยาวประมาณ 2 กม.สามารถเดินทางไปหาดริ้นโดยเรือหางยาว จากท้องศาลาและจากบ้านค่าย ค่าเรือประมาณคนละ 30 บาท และ 20 บาทตามลำดับ ส่วนทางรถยนต์จากท้องศาลาค่าโดยสารประมาณ 50 บาท

เป็นอ่าวอยู่ทางทิศเหนือของเกาะพะงัน เป็นอ่าวลึกกำบัง คลื่นลมในบาง ฤดูได้เป็นอย่างดี แต่บางฤดู คลื่นลมจัดมากเรือเข้าจอดเทียบท่าไม่ได้ เวลาคลื่นลมสงบจะมีเรือประมงเข้ามาจอดเป็นจำนวนมาก ประมาณ 80-100 ลำ ระยะเวลาเช่นนี้ หมู่บ้านจะมีความคึกคัก มีประชาชนหนาแน่น ทั้งกลางวันและกลางคืน บรรดาพ่อค้าแม่ค้าก็จะตั้งร้านจำหน่ายสินค้าต่างๆ เช่นเดียวกับในตลาดใหญ่ สินค้าที่มีชื่อที่นักท่องเที่ยว สามารถ ซื้อกลับไปฝาก คนที่อยู่ทางบ้านได้ก็คือปลาหมึกตากแห้ง การเดินทาง จากท้องศาลา จะมีรถสองแถวไว้บริการ ค่าโดยสารประมาณคนละ 20 บาท มีรถบริการตลอดทั้งวัน ระยะทางประมาณ 15 กม.

ตั้งอยู่หมู่ที่ 8 ตำบลเกาะพะงัน ห่างจากที่ว่าการอำเภอประมาณ 10 กม. เป็นชายหาดที่สวยเป็นอันดับสามของเกาะพะงัน แต่ถ้าเป็นหน้า มรสุมคลื่นลมจะแรงมาก และไม่สามารถลงเล่นน้ำได้การเดินทาง สามารถติดต่อเช่ารถได้ที่ท้องศาลา ราคาเช่าเหมาประมาณ 200-300 บาท

น้ำตกแห่งนี้เป็นน้ำตกที่มีชื่อเสียง และเป็นที่รู้จักแพร่หลายในหมู่นัก ท่องเที่ยวมาช้านานแล้วอยู่ที่ตำบลบ้านใต้ สามารถไปได้ทั้งทาง เรือและทางรถ แต่ถ้าไปทางเรือเมื่อเริ่มเข้าอ่าวธารเสด็จจะพบความงาม ของภูเขาโขดหินที่มีรูปร่างแปลกๆ และหาดทรายสีขาวดุจสีเงินยวง เมื่อขึ้นจากเรือแล้วเดินขึ้นไปไม่ไกลนักก็จะพบกับลำธารมีกระแสน้ำไหล ผ่านปะทะแก่งหินที่มีอยู่มากมายทำให้เกิดเสียงดังตามความเร็วของกระแสน้ำ เมื่อเดินขึ้นไปตามต้นน้ำจะพบหินก้อนหนึ่งใต้ต้นไม้ ที่หินก้อนนี้ม ีจารึกพระปรมาภิไธยย่อ จปร. ปปร. ภปร. ซึ่งได้จารึกเอาไว้เมื่อครั้งพระองค์ ์ได้ เสด็จมาที่นี่ น้ำตกธารเสด็จไม่เหมือนน้ำตกแห่งอื่นๆ ด้วยเหตุว่า น้ำตกนี้เป็นธารน้ำไหลจากภูเขาแล้วตกมาเป็นช่วงๆ ตามสภาพของแก่ง หินแต่ละตอนจึงเหมาะสำหรับนักท่องเที่ยวที่จะไปพักผ่อน
หย่อนใจยามว่างได้เป็นอย่างดี
การเดินทาง สามารถเดินทางไปได้ทั้งทางเรือและทางรถ ในช่วงเดือน ตุลาคม-มกราคม ไม่สามารถนั่งเรือไปน้ำตกได้ และถ้าเป็นทางรถ จะต้องเป็นรถขนาดใหญ่จึงจะสามารถเดินทางไปได้ แต่ถ้าเป็นหน้า ฝนการเดินทางจะลำบากมาก เพราะทางที่ผ่านจะเป็นทางลาด ชันตลอดและเป็นภูเขาสูง การเดินทางจึงต้องระมัดระวังเป็นพิเศษ