ตำบลพะวอ
อำเภอแม่สอด
อยู่ในความดูแลของกรมประชาสงเคราะห์
การเดินทาง
จากทางหลวงหมายเลข 105
ถึงบริเวณกม.ที่ 25 - 26
จะมีทางลูกรังแยกซ้ายเลียบไปตามไหล่เขาอีก
3 กม.
เป็นถิ่นที่อยู่ของชาวเขาเผ่าต่าง
ๆ
ซึ่งอยู่สูงกว่าระดับน้ำทะเลกว่า
800 ฟุต
อาณาบริเวณของดอยมูเซอ
เริ่มตั้งแต่กม.ที่ 25-26
มีเนื้อที่ทั้งหมด 26,500 ไร่
ชาวเขาที่อาศัยอยู่ดอยมูเซอ
ได้แก่ เผ่ามูเซอดำ แม้ว
และลีซอ
และชาวเขาที่อาศัยอยู่ในประเทศไทยในปัจจุบันนี้ล้วนแต่อพยพมาจากมณฑลทางตอนใต้ของประเทศจีน
และเมืองปัน
ในเขตรัฐฉานของพม่า
รวมทั้งเขตเชียงตุงด้วย
ภาษาที่พูดจึงมีทั้งภาษาจีน-ธิเบต-พม่า
ผสมกัน ไม่มีภาษาเขียน
โดยส่วนใหญ่แล้วผู้ชายมักจะพูดได้หลายภาษากว่าผู้หญิง
อาชีพของชาวเขาเหล่านี้
ได้แก่ การเพาะปลูกพืชไร่
เช่น ข้าวโพด ข้าว ฝิ่น
มีการเลี้ยงสัตว์บ้าง
เช่น หมู ไก่
ทุกปีชาวเขาแต่ละเผ่าจะจัดงานรับวันปีใหม่ขึ้น
โดยมีหมอผีประจำหมู่บ้านเป็นผู้กำหนดวัน
ส่วนใหญ่จะอยู่ในช่วงเดือนมกราคม-กุมภาพันธ์
ชาวเขาแต่ละเผ่าอาจจะจัดงานนี้ไม่พร้อมกันก็ได้
แต่ช่วงที่มักจะจัดงานนี้ได้แก่
ช่วงเทศกาลตรุษจีนส่วนระยะเวลาของการจัดงานขึ้นอยู่กับว่าผลผลิตที่ได้ในปีที่แล้วว่าดีหรือไม่
ถ้าผลผลิตดีก็อาจจะจัดงานได้หลายวัน
แต่ถ้าผลผลิตไม่ดีก็จะจัดงานเพียงสามวันเท่านั้น
ชาวเขาเผ่าที่น่าสนใจ
ได้แก่ เผ่ามูเซอดำ
ชาวเขาเผ่านี้นับถือผีกันมาก
เช่น ผีบรรพบุรุษ
ผีเหย้าผีเรือน
ผีประจำหมู่บ้าน
ทั้งหญิงทั้งชายต่างมีอิสระในการเลือกคู่ครองไม่มีการบังคับ
แต่สำหรับคนที่แต่งงานแล้วจะทำตัวอย่างหนุ่มสาวไม่ได้
มิฉะนั้นทั้งคู่จะต้องเสียค่าปรับให้แก่หมอผี
ในงาน "กินวอ"
หรืองานวันขึ้นปีใหม่นี้
มูเซอดำทุกคนจะสวมเสื้อผ้าชุดใหม่มีการจุดประทัด
ยิงปืน (แก็ป) เป่าแคน
ดีดซึงในวงเต้นรำ
และเป็นการต้อนรับคนต่างถิ่น
และชาวเขาเผ่าอื่นๆ
ที่เข้าไปดูงาน "กินวอ"
ด้วย
การเต้นรำของเผ่ามูเซอ
เรียกว่า "จะคึ"
จะเต้นกันตลอดทั้งวันทั้งคืนผลัดเปลี่ยนกันเต้นอยู่ตลอดเวลาไม่ให้เสียงกระทืบเท้าขาดหายไปจนกว่างานจะเลิก
ในช่วงที่มีงานนี้ทุกคนจะหยุดทำงาน
ถ้าใครทำจะถูกปรับ
ยกเว้นงานกรีดยางฝิ่นเท่านั้น
และสิ่งที่ทุกคนต้องทำคือ
การออกเดินทางไปเยี่ยมญาติที่หมู่บ้านอื่น
แม้ว่าจะไกลหรือใกล้ก็ตามงาน
"กินวอ" นี้
จะมีการเลี้ยงผีและฆ่าหมูเลี้ยงผีกันทุกวันจนกว่างานจะเลิก
สิ่งที่ห้ามอีกอย่างหนึ่ง
คือ
การดื่มสุราในระหว่างที่มีงาน
ยกเว้นคนต่างถิ่น
แต่ไม่ห้ามดื่มเหล้าข้าวโพดอีกเผ่าหนึ่งที่น่าสนใจ
ได้แก่ เผ่าลีซอ
บ้านของชาวเขาเผ่าลีซอจะปลูกติดดิน
ในบ้านจะแบ่งเป็นห้อง ๆ
ผิดกับบ้านของชาวเขาเผ่าอื่น
ๆ
ที่โล่งไม่กั้นห้องไว้เป็นสัดส่วน
ชาวเขาเผ่านี้นับถือผีเช่นเดียวกับเผ่าอื่น
ๆ
ต้องให้หัวหน้าครอบครัวบูชาผีทุกวัน
ผีหลวงเป็นผีที่ชาวลีซอกลัวที่สุด
จะปลูกศาลปักธงหางว่าวมีรั้วรอบขอบชิดไว้บูชาบนยอดดอยสูง
เชื่อกันว่า
ผีหลวงเป็นผีที่ดุร้าย
ถ้าทำให้โกรธจะบันดาลให้เกิดฟ้าแลบ
ฟ้าร้อง ฟ้าผ่า
หรือไม่ก็ผลักก้อนหินใส่หมู่บ้าน
ส่วนผีอีกอย่างหนึ่ง คือ
ผีเมือง
เชื่อว่าไม่ดุร้าย
คอยปกป้องกันภัยให้
ดังนั้นในงานวันขึ้นปีใหม่วันแรกของชาวเขาเผ่าลีซอจะเซ่นไหว้ผีหลวง
ผีเมือง ผีบรรพบุรุษ
ตอนบ่ายมีพิธีเต้นรำคล้าย
ๆ กับการเต้น "จะคึ"
ของเผ่ามูเซอดำ
แต่นุ่มนวลกว่า
ในงานวันขึ้นปีใหม่มักจะเป็นงาน
ที่หนุ่มสาวมีโอกาสได้เลือกคู่กันไปโดยปริยาย
แต่ถ้าปีใดเกิดสุริยคราสแล้วถือว่าเป็นนิมิตร้าย
งานแต่งงาน
ที่จะจัดขึ้นต้องยกเลิกทั้งหมด
ท่านที่ประสงค์จะเดินทางไปชมชีวิตความเป็นอยู่ของชาวเขาในศูนย์พัฒนาฯนี้
ถ้าต้องการพักแรม
รวมทั้งชมการแสดงของชาวเขาแล้วควรติดต่อไปที่
หัวหน้าศูนย์พัฒนาและสงเคราะห์ชาวเขา
ตู้ ปณ. 2 อำเภอเมือง
จังหวัดตาก 63000
|