โบราณสถานนี้ตั้งอยู่ติดกับคูน้ำด้านเหนือของวัดมหาธาตุ
เป็นอาคารขนาดเล็กยกพื้นสูง มีผังเป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส
ด้านบนมีเสากลมก่อขึ้นจากศิลาแลง
มีหลังคาเป็นเครื่องไม้มุงด้วยกระเบื้องดินเผา
ไม่พบหลักฐานในศิลาจารึกที่กล่าวถึงหลักเมือง
อีกทั้งไม่ปรากฏแนวคิดเกี่ยวกับหลักเมืองในสมัยสุโขทัยเลย
แต่ชาวบ้านเรียกที่นี่ว่าศาลกลางเมืองมาตั้งแต่ พ.ศ. ๒๔๕๐
รัชกาลที่ ๖ ทรงโปรดให้พระวิเชียรปราการไปขุดตรวจพบว่า
มีเสาศิลาแลงตั้งอยู่ทั้งสี่มุม ๆ ละ ๒ เสาซ้อน
ที่ตรงกลางมีหลุมเข้าใจว่าเป็นหลุมที่ฝังนิมิตในหลุมนี้มีศิลาแผ่นแบน
มีลายที่ลางเลือน บางทีอาจเป็นแผ่นดวงเมือง
ข้อที่ทรงสันนิษฐานเช่นนี้จึงกลายเป็นความเชื่อว่าที่นี่เป็นศาลหลักเมืองจริง
ๆ |