|
|
วัดพระหลวงหรือวัดพระหลวงธาตุเนิ้ง
|
วัดพระหลวงธาตุเนิ้ง วัดพระหลวง ตั้งอยู่เลขที่
177 หมู่ที่ 5 ตำบลพระหลวง อำเภอสูงเม่น จังหวัดแพร่
นับเป็นโบราณสถานเก่าแก่ที่มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการตั้งถิ่นฐานของชาวบ้านพระหลวงในปัจจุบัน
วัดนี้ไม่ปรากฏหลักฐานชัดเจนว่าสร้างขึ้นในสมัยใด
ประวัติวัดพระหลวงธาตุเนิ้ง
จากตำนานวัดพระหลวง ซึ่งเรียบเรียงขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2509
โดยพระครูปัญญาภิชัย เจ้าอาวาสรูปที่ 13 ได้กล่าวว่า
แต่เดิมหมู่บ้านและวัดพระหลวงแห่งนี้
เคยเป็นป่าใหญ่ดงหลวงมาก่อน มีต้นไม้น้อยใหญ่ขึ้นหนาทึบ
มีสัตว์ป่าชุกชุม ในจำนวนนั้นก็มีงูใหญ่อยู่ตัวหนึ่ง
จะคอยจับสัตว์ต่าง ๆ กินเป็นอาหาร แม้แต่สัตว์เลี้ยงของชาวบ้าน
หากพลัดหลงเข้าไปก็จะถูกงูกัดกินทุกคราวไป
ครั้งหนึ่งมีพวกพ่อค้าชาวฮ่อ (จีนฮ่อ)
นำสินค้าบรรทุกหลังม้ามาขายและพากันพักแรมที่บ้านสูงเม่น
โดยปล่อยม้าให้เที่ยวหากินบริเวณใกล้เคียง
ม้าบางตัวที่ล่วงล้ำเข้าไปในดงหลวงก็จะถูกงูใหญ่รัดกินเป็นอาหาร
เมื่อเหตุการณ์ลักษณะนี้เกิดขึ้นหลาย ๆ ครั้ง
ก็ทำความโกรธแค้นให้แก่พ่อค้าชาวจีนฮ่อเป็นอย่างมาก
จึงช่วยกันหาวิธีกำจัดงูนั้นเสีย โดยช่วยกันตัดไม้ไผ่มาผ่า
แล้วเหลาเอาผิวไม้มาสานขัดแตะเป็นตาแสง 6 เหลี่ยม
ซึ่งชาวเมืองเหนือเรียกว่า ตาแหลว
กะให้รูบ่วงตาแหลวมีขนาดกว้างพอ ๆ กับขนาดขนาดตัวงู
แล้วนำไปปิดปากรู ตอกหลักยึดเงื่อนตาแหลวไว้ให้ตรึงแน่นหนา
รุ่งขึ้นอีกวันก็พากันมาดูพบว่างูใหญ่ติดบ่วงตาแหลวงอยู่
จึงช่วยกันฆ่างูนั้นเสีย แล้วตัดซากงูออกเป็นท่อน ๆ กองไว้ใกล้
ๆ รูงูนั้น
หลังจากวันนั้นพ่อค้าชาวจีนฮ่อก็นำสินค้าไปขายตามปกติ
ครั้นเมื่อขายสินค้าหมดก็เดินทางกลับ
และพากันไปดูซากงูที่กองไว้ ปรากฏว่าเป็นที่น่าอัศจรรย์ยิ่ง
เพราะซากงูกลายเป็นท่อนเงินท่อนทอง
จึงแบ่งท่อนเงินท่อนทองนั้นออกเป็น 3 ส่วน พวกพ่อค้าเอาไป 1
ส่วน นำไปถวายเจ้าฟ้า (เจ้าเมือง) 1 ส่วน
และฝังไว้บริเวณรูงูนั้น 1 ส่วน
ต่อมามีกลุ่มชนคณะหนึ่ง เข้าใจว่าเป็นพวกม่านหรือพม่า
ได้พากันมาบุกเบิกป่าดงหลวงนั้น
แล้วตั้งบ้านเรือนที่อยู่อาศัยและสร้างวัดขึ้นพร้อมทั้งสร้างพระเจดีย์ครอบรูงูไว้
จึงเกิดเป็นหมู่บ้านและวัดขึ้น
และไม่ปรากฏว่าชุมชนนี้อยู่บริเวณนี้นานเท่าใด
ได้อพยพหรือถูกกวาดต้อนเนื่องจากสงครามไปที่ไหนเมื่อไร
คงปล่อยให้เป็นหมู่บ้านและวัดร้างอีกเป็นเวลานาน
จนเกิดเป็นป่าใหญ่ดงหลวง
โบสถ์วิหารสิ่งก่อสร้างสลักหักพังเหลือแต่ซากและแนวขอบเขตของวัด
อีกทั้งเจดีย์ พระพุทธรูปพระประธานก็ชำรุดทรุดโทรมมาก
จนกระทั่งถึงปี พ.ศ. 2330 ได้มีชนกลุ่มไทลื้อ ชาวเชียงแสน
จังหวัดเชียงราย พากันอพยพลงมาทางใต้ถึงบ้านสูงเม่น
จังหวัดแพร่ โดยมีพระภิกษุสามเณรและชาวบ้าน 3 วัด 3 หมู่บ้าน
มาสร้างบ้านเรือนเป็นหมู่บ้านขึ้น
และช่วยกันบูรณะปฏิสังขรณ์วัดร้าง
ตลอดจนพระประธานองค์ใหญ่ในวิหาร และให้ชื่อวัดนี้ว่า วัดพระหลวง
และหมู่บ้านนี้ว่า บ้านพระหลวง
ซึ่งทั้งวัดและหมู่บ้านมีคำว่าหลวง
คงเกิดจากที่มีพระประธานองค์ใหญ่ มีชาวบ้านอพยพมาอยู่มากถึง 3
หมู่บ้านและ 3 วัดด้วยกัน และสถานที่นี้เป็นป่าใหญ่ดงหลวง
วัดพระหลวงมีโบราณสถานที่มีความสำคัญหลายแห่งคือ
เจดีย์วัดพระหลวง หอไตร หอระฆัง
ซึ่งชาวบ้านได้ทำการบูรณะปฏิสังขรณ์โบราณสถานให้เป็นปูชนียสถานที่ควรค่าแก่การเคารพสักการะ
และเป็นศูนย์รวมของชุมชนในท้องถิ่นสืบมาจนถึงปัจจุบันนี้ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
