"น้ำตกลือเลื่อง เมืองผลไม้ พริกไทยพันธุ์ดี
อัญมณีมากเหลือ เสื่อจันทบูร สมบูรณ์ธรรมชาติ
สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช รวมญาติ กู้ชาติที่จันทบุรี"
จังหวัดจันทบุรี หรือเมืองจันท์
เป็นจังหวัดที่ตั้งอยู่ในพื้นที่ชายฝั่งทะเลภาคตะวันออก อยู่ห่างจากกรุงเทพฯ
ประมาณ 245 กม. มีเนื้อที่ 6,338 ตรกม. เป็นเมืองที่อุดมสมบูรณ์
ดินฟ้าอากาศเอื้ออำนวย ต่อการปลูกผลไม้หลายชนิด โดยเฉพาะ ทุเรียน เงาะมังคุด
และพืชผลทางการเกษตรอื่นๆ เช่น พริกไทย ยางพารา
จันทบุร๊ยังเป็นศูนย์กลางธุรกิจด้านอัญมณี
และมีแหล่งท่องเที่ยวที่น่าสนใจมากมายไม่ว่าจะเป็นภูเขา ป่าไม้ น้ำตก ชายทะเล
และโบราณสถาน โบราณวัตถุต่างๆ
จันทบุรีเป็นเมืองเก่าแก่ มีอายุไม่ต่ำกว่า 1,000 ปีมาแล้ว
เริ่มมีการตั้งเมืองครั้งแรกที่บริเวณหน้าเขาสระบาปโดยชนชาวขอม
ต่อมาได้ย้ายมาสร้างเมืองใหม่ที่บ้านลุ่มซึ่งอยู่ทางฝั่งตะวันตกของแม่น้ำจันทบุรี
เมื่อปีพ.ศ. 2200 และหลัง จากกรุงศรีอยุธยาเสียแก่พม่าในปี พ.ศ. 2310
สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชได้เข้ายึดเมืองจันทบุรี
เพื่อใช้เป็นแหล่งสะสมเสบียงอาหารและรวบรวมกำลังพล เพื่อใช้ในการกอบกู้
กรุงศรีอยุธยาคืนจากพม่า ในสมัยสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวได้ย้ายเมือง
ไปตั้งที่บ้านเนินวงซึ่งอยู่ในที่สูงเพื่อเป็นที่มั่นในการป้องกันการถูกรุกรานของญวณแต่เนื่องจากห่างไกลจากแหล่งน้ำ
ในสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว
จึงทรงย้ายเมืองจันทบุรีกลับมาตั้งที่บ้านลุ่มตามเดิมตราบจนทุกวันนี้ ในปี พ.ศ.
2436 เกิดกรณีพิพาทระหว่างไทยกับฝรั่งเศส
และฝรั่งเศสได้เข้ามายึดครองเมืองจันทบุรีไว้นานถึง 11 ปี
จนไทยต้องยอมยกดินแดนฝั่งซ้ายแม่น้ำโขงให้กับฝรั่งเศสเพื่อแลกเมืองจันทบุรีกลับคืนมา
ต่อมาในปี พ.ศ. 2476 ได้มีการจัดระเบียบบริหารราชการแผ่นดินขึ้นใหม่
เมืองจันทบุรีจึงมีฐานะเป็นจังหวัดมาจนถึงปัจจุบัน
การปกครอง
จันทบุรีแบ่งการปกครองออกเป็นอำเภอเมือง อำเภอท่าใหม่
อำเภอขลุง อำเภอแหลมสิงห์ อำเภอโป่งน้ำร้อน อำเภอมะขาม อำเภอสอยดาว
อำเภอนายายอาม อำเภอแก่งหางแมว และกิ่งอำเภอเขาคิชฌกูฏ
อาณาเขต
ทิศเหนือ ติดต่อจังหวัดสระแก้ว จังหวัดฉะเชิงเทรา
และจังหวัดชลบุรี
ทิศใต้ ติดต่อกับอ่าวไทย
ทิศตะวันออก ติดต่อจังหวัดตราด และราชอาณาจักรกัมพูชา
ทิศตะวันตก ติดต่อจังหวัดระยอง
