อุตรดิตถ์
ตั้งอยู่ทางภาคเหนือตอนล่าง
เมืองแห่งพระแท่นศิลาอาสน์
ตำนานเมืองลับแลที่มี
แม่ม่ายและสาวสวย
เมืองแห่งลางสาดหวานหอม
และบ้านเกิดของพระยาพิชัยดาบหัก
ขุนศึกคู่บารมี
สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช
อุตรดิตถ์เป็นเมืองที่มีความสำคัญทางด้านประวัติศาสตร์มาแต่อดีตกาล
โดยมีประวัติความเป็นมาอันยาวนานผ่านพัฒนาการมาหลายยุคหลายสมัย
นับแต่ชุมชนสมัยก่อนประวัติศาสตร์จนถึงปัจจุบัน
จากการค้นพบกลองมโหระทึกทำด้วยทองสัมฤทธิ์ที่
ตำบลท่าเสา
อำเภอเมืองอุตรดิตถ์
เมื่อปี พ.ศ. 2470
ทำให้เราทราบว่าอุตรดิตถ์เป็นดินแดนที่มีผู้คนเข้ามาอาศัยอยู่ก่อน
พ.ศ. 1000 แล้ว
เพราะโบราณวัตถุที่ค้นพบดังกล่าวเป็นโลหะที่มีใช้กันอยู่ในยุคสัมฤทธิ์หรือยุคโลหะตอนต้น
อันเป็นยุคก่อนประวัติศาสตร์นั้นเอง
จึงนับได้ว่า
อุตรดิตถ์เป็นแหล่งศิลปวัฒนธรรม
และขนบธรรมเนียมอันดีงามมาโดยลำดับ
และสิ่งที่ยังเป็นความภาคภูมิใจของชาวอุตรดิตถ์
ก็คือ
ความเกรียงไกรของพระยาพิชัยดาบหัก
เดิมทีตัวเมืองอุตรดิตถ์เป็นเพียงตำบลชื่อ
"บางโพธิ์ท่าอิฐ"
ขึ้นกับเมืองพิชัย
แต่เพราะบางโพธิ์ท่าอิฐซึ่งอยู่ริมฝั่งขวาของแม่น้ำน่านมีความเจริญรวดเร็ว
เพราะเป็นท่าเรือขนถ่ายสินค้า
ดังนั้นในสมัยรัชกาลที่ 5
พระองค์จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ
ยกฐานะตำบลบางโพธิ์ท่าอิฐขึ้นเป็นเมือง
"อุตรดิตถ์"
ซึ่งมีความหมายว่าท่าน้ำแห่งทิศเหนือ
แต่ยังคงขึ้นกับเมืองพิชัยอยู่
ต่อมาอุตรดิตถ์จึงได้รับการยกฐานะขึ้นเป็นจังหวัด
และเมืองพิชัยเลื่อนลงไปเป็นอำเภอหนึ่งขึ้นกับจังหวัดอุตรดิตถ์จนทุกวันนี้
ภูมิศาตร์และเขตการปกครอง
จังหวัดอุตรดิตถ์
มีพื้นที่ 7,838.592 ตรกม.
แบ่งการปกครองออกเป็น 9
อำเภอ คือ อำเภอเมือง
อำเภอตรอน อำเภอพิชัย
อำเภอลับแล อำเภอน้ำปาด
อำเภอท่าปลา
อำเภอบ้านโคก
อำเภอฟากท่า
และอำเภอทองแสนขัน
อาณาเขต
ทิศเหนือ
ติดต่อกับจังหวัดแพร่และน่าน
ทิศใต้
ติดต่อกับจังหวัดพิษณุโลก
ทิศตะวันออก
ติดต่อกับจังหวัดพิษณุโลก
เลย
และสาธารณรัฐประชาธิปไตย
ประชาชนลาว
มีแนวเขตแดนยาว 120 กม.
ทิศตะวันตก
ติดต่อกับจังหวัดสุโขทัย
ระยะทางจากอำเภอเมืองไปอำเภอต่างๆ
อำเภอเมือง
- อำเภอตรวน 24 กม.
อำเภอเมือง - อำเภอพิชัย 45
กม.
อำเภอเมือง - อำเภอลับแล 8
กม.
อำเภอเมือง - อำเภอน้ำปาด
72 กม.
อำเภอเมือง - อำเภอท่าปลา
40 กม.
อำเภอเมือง -
อำเภอบ้านโคก 165 กม.
อำเภอเมือง - อำเภอฟากท่า
113 กม.
อำเภอเมือง -
อำเภอทองแสนขัน 42 กม.
|