พิพิธภัณฑ์ฮกแซตึ้ง อยู่ในเมืองอุทัยธานี เป็นบ้านไม้ลักษณะสถาปัตยกรรมแบบจีน
คาดว่ามีอายุไม่ต่ำกว่า 100 ปี
บริเวณลุ่มแม่น้ำสะแกกรัง
จังหวัดอุทัยธานี มีชาวจีนรุ่นแรก ๆ มาตั้งรกรากอยู่ที่นี่
ตั้งแต่ปลายสมัยอยุธยา
ส่วนใหญ่เป็นพ่อค้าที่เดินทางมากับเรือสินค้า
ด้วยที่นี่เป็นตลาดที่เฟื่องฟูมาก
เพราะพื้นที่บริเวณนี้ส่วนใหญ่ทำนากัน
ชาวนานำข้าวบรรทุกเกวียนมาขาย
ชาวจีนเข้ามาเป็นพ่อค้าคนกลางและทำกิจการโรงสีอยู่ที่นี่
และเช่นเดียวกันกับในที่อื่น ๆ ที่มีชาวจีนอาศัยอยู่
ชาวจีนมักรวมตัวกันเป็นสมาคม
มีระบบการศึกษาในแบบฉบับของตนเองและพยายามรักษาขนบธรรมเนียมของตนไว้
แรกเริ่มเดิมที
ฮกแซตึงสร้างขึ้นมาเพื่อใช้เป็นสถานที่พบปะสำหรับชุมชนจีนของที่นี่
และใช้เป็นศูนย์กลางในการประกอบพิธีกรรมในเทศกาลกินเจ
นอกจากนี้ครั้งหนึ่งที่นี่ยังเคยเป็นร้านขายยาจีน
รวมถึงเป็นที่ฝึกฝนแพทย์แผนจีนด้วย
ตัวอาคารฮกแซตึ้งมิได้เป็นของตระกูลใดตระกูลหนึ่ง
หากแต่เป็นการดูแลรักษาร่วมกันของสมาคม
อย่างไรก็ดีปัจจุบันผู้ดูแลและเป็นเจ้าของคือคุณเสงี่ยม
ปาลวัฒน์วิชัย
ตัวอาคารสร้างด้วยไม้สักทั้งหลังในสถาปัตยกรรมแบบจีน
มีทั้งหมด 2 ชั้น
ชั้นบนประกอบด้วยห้องบูชาบรรพบุรุษ
ห้องสำหรับเก็บเครื่องดนตรีและเครื่องใช้ในการประกอบพิธีกรรมในเทศกาลกินเจ
ส่วนชั้นล่างเป็นร้านขายยาจีน และใช้เป็นที่อยู่อาศัย
ในส่วนที่อยู่ของพวกผู้หญิงจะแยกออกต่างหากออกไปทางด้านหลัง
เหนือบานหน้าต่างและประตูของตัวบ้านจะประดับด้วยปูนปั้นรูปต่าง ๆ
อาทิ ค้างคาว ใบตอง ผลทับทิม
ซึ่งช่างฝีมือชาวจีนท้องถิ่นเชื่อว่าจะนำความสุขและความโชคดีมาให้ผู้อาศัย
ปัจจุบันฮกแซตึ๊งได้ปิดตัวเองลง
หลังจากกระแสร้านขายยาสมัยใหม่มีเพิ่มมากขึ้น
จนทำให้ไม่อาจสวนกระแสต่อไปได้
ซึ่งทุกวันนี้ผู้ถือสิทธิ์ครอบครองคือป้าเสงี่ยม แห่งร้านวัฒนไพศาล
เป็นร้านขายเหล้า ซึ่งอยู่หัวมุมถนน แยกปลาแรด |