เป็นรูปหล่อด้วยโลหะขนาดเท่าตัวจริงของสุนัข
ซึ่งมีความผูกพันใกล้ชิดกับพระบาทสมเด็จพระมงกฎเกล้าเจ้าอยู่หัวเป็นอย่างยิ่ง
ย่าเหลเป็นสุนัขพันธุ์ทางเกิดในเรือนจำจังหวัดนครปฐม
พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพบเข้าเมื่อครั้งเสด็จฯ
ตรวจเรือนจำ
จึงนับว่าเป็นโชคของย่าเหล
ที่ทรงพอพระราชหฤทัย
และทรงเอาย่าเหลมาเลี้ยงไว้ในราชสำนัก
ย่าเหลเป็นสุนัขที่เฉลียวฉลาด
และจงรัก
ภักดีต่อพระองค์ท่านจนเป็นที่โปรดปรานมาก
เป็นเหตุให้มีผู้อิจฉาริษยาและถูกยิงตายในที่สุด
พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงโศกเศร้าอาลัยย่า
เหลมาก โปรดเกล้าฯ
ให้หล่อรูปย่าเหลด้วยทองแดงตั้งไว้หน้าพระตำหนังชาลีมงคลอาสน์
และทรงพระราชนิพนธ์กลอนไว้อาลัยย่าเหลไว้ที่แท่นใต้รูปนั้นด้วย
|