พระองค์ทรงเป็นกษัตริย์ผู้ทรงธรรม
ทรงเปี่ยมล้ำด้วยเมตตาหาใครเทียบ

พระทรงนำปวงไทย
พ้นภัยนานา
พระทรงเป็นราชา
ผู้เป็นบิดาของปวงชน

แนวทางพระราชดำริในพระองค์ เรียบง่าย ปฏิบัติได้ผลเป็นที่ยอมรับโดยทั่วกัน

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงเป็นแบบอย่างที่ดีในการปฏิบัติตน ปฏิบัติงาน ทรงงานหนัก
ทรงอดทน ทรงละเอียดรอบคอบ ประหยัด พากเพียร มีธรรมะ และเอื้ออาทรต่อผู้อื่นเสมอ

แต่ก่อนกษัตริย์ทุกองค์ทรงนำทัพ
ไปกำราบปรปักษ์ทั่วทิศา
พระภูมิพลฯ ทรงนำทัพปวงประชา
ออกรบปราบราบสิ้นซาก “ความยากจน”

ขอให้พระองค์ทรงมีพลานามัยที่แข็งแรง และขอให้พระองค์ทรงมีความสุขทั้งทางกายและใจตลอดไป

ขอให้พระองค์มีพระชนมายุยิ่งยืนยาน และเป็นมิ่งขวัญของปวงชนชาวไทยตลอดชั่วกาลนาน

ขออำนาจคุณพระศรีรัตนตรัยโปรดดลบันดาลให้พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ฯ
และพระบรมวงสานุวงศ์ทุกพระองค์ ทรงพระเกษมสำราญปราศจากโรคภัย
และขอให้ทุกพระองค์จงทรงพระเจริญยิ่งยืนนาน ด้วยเกล้าด้วยกระหม่อมขอเดชะ

ขอพระองค์ทรงมีพระพลานามัยแข็งแรง
ขอองค์พระสยามเทวาธิราชปกปักษ์รักษาพระองค์ท่าน
ให้แคล้วคลาดจาก ภัยอันตรายใด ๆ ทั้งปวง
เป็นมิ่งขวัญล้นเกล้าล้นกระหม่อมตราบนานเท่านาน
ด้วยเกล้าด้วยกระหม่อม ขอเดชะ

พระราชกรณียกิจแม้ทรงหนัก มิทรงพัก
หากปัญหาจะต้องไข ยามสิ้นเรื่องที่ราษฎรต้องร้อนใจ
โครงการใหม่ทรงริเริ่มเสริมภูมิปัญญา

ร่มพระบารมีในองค์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ฯ

ทรงเป็นพระมหากษัตริย์ที่พรั่งพร้อมด้วยทศพิธราชธรรม
ทรงบำเพ็ญพระราชกรณียกิจน้อยใหญ่เพื่อประโยชน์สุข
ของประชาชนชาวไทย

มิ่งมหา มงคล ชนทั้งชาติ
ขอประกาศ เทิดไท้องค์ พระทรงศรี
สิ่งศักดิ์สิทธิ์ ทุกแหล่งหล้า ทั่วธานี
ขอบารมี คุ้มองค์ พระทรงธรรม์

เหนือสิ่งอื่นใด คือ สถาบันพระมหากษัตริย์ ข้าพระพุทธเจ้าขอน้อมถวายความจงรักภักดีต่อพระมหากษัตริย์ไทย ขอให้พระองค์ทรงมีบารมีอันสูงส่ง ทรงมีพระพลานามัยที่แข็งแรง มีพระชนม์มายุยิ่งยืนนาน

พ่อไหล อาบพักตร์ ประจักษ์แจ้ง
แผ่นดินแล้ง น้ำท่วมนอง พ่อมองเห็น
ลูกขัดแย้ง แย่งอำนาจ ชาติลำเค็ญ
พ่อยังเป็น ผู้ชี้แนว ให้แคล้วภัย
อยากให้พ่อ แย้มสรวล ทบทวนคิด
เศรษฐกิจ พอเพียง เอาเยี่ยงได้
ทั้งประหยัด ได้ประโยชน์ จดใส่ใจ
ธรรมชาติ รักษาไว้ ไทยอยู่ยืน

พ่อหลวงทรงเป็นดังดวงใจของพสกนิกรชาวไทยทั้งชาติ

สถาบันชาติ ศาสน์ กษัตริย์ เป็นสถาบันหลักในผืนธงชาติไทยที่เราเคารพ

“งานทุกอย่างมีบุคคลซึ่งมีชีวิตจิตใจ มีความนึกคิดเป็นผู้กระทำ ถ้าผู้ทำมีจิตใจไม่พร้อมจะทำงานเช่น
ไม่ศรัทธาในงาน ไม่สนใจผูกพันกับงาน ผลงานที่ทำก็ย่อมบกพร่อง ไม่คงที่ ต่อเมื่อผู้ปฏิบัติมีศรัทธา
เข้าใจซึ้งถึงประโยชน์ของงาน พร้อมใจและพอใจที่จะขวนขวายปฏิบัติงานโดยเต็มกำลังความสามารถ
งานจึงจะดำเนินไปได้โดยราบรื่น และบรรลุผลตามที่มุ่งหมาย”
พระบรมราโชวาทของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ในพิธีพระราชทานปริญญาบัตรของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ๑๐ กรกฎาคม ๒๕๓๖

“ความคิดนั้นสำคัญมาก ถือได้ว่าเป็นแม่บทใหญ่ของคำพูดและการกระทำทั้งปวง กล่าวคือ ถ้าคนเราคิดดี คิดถูกต้อง
ทั้งตามหลักวิชาและคุณธรรม คำพูดและการกระทำก็เป็นไปในทางที่ดีที่เจริญ แต่ถ้าคิดไม่ดีไม่ถูกต้องคำพูด
และการกระทำก็อาจก่อความเสียหาย ทั้งแก่ตัวเองและส่วนรวมได้ ด้วยเหตุนี้ ก่อนที่บุคคลจะพูดจะทำสิ่งใด
จำเป็นต้องหยุดคิดเสียก่อนว่า กิจที่จะทำ คำที่จะพูด ผิดหรือถูก เป็นคุณประโยชน์หรือเป็นโทษเสียหาย
เป็นสิ่งที่ควรพูด ควรกระทำ หรือควรงดเว้น เมื่อคิดพิจารณาได้ดังนี้ ก็จะสามารถยับยั้งคำพูดที่สมควรหยุดยั้ง
การกระทำที่ไม่ถูกต้อง พูดและทำแต่สิ่งที่จะสัมฤทธิ์ผลเป็นคุณ เป็นประโยชน์ และเป็นความเจริญ”
พระบรมราโชวาทของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวในพิธีพระราชทานปริญญาบัตรของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ๙ กรกฎาคม ๒๕๔๐

ร้อยรัดร้อยดวงใจเพื่อเทิดไท้องค์ราชัน ที่พระองค์ทรงฝ่าฟันให้ไทยนั้นได้ร่มเย็น

ทรงดำริสิ่งมีค่ามหาศาล
ยอมสละทุกสิ่งเพื่อกิจการ
ให้ทวยราษฎร์ทั่วทุกย่านได้ร่มเย็น
ด้วยเกล้าด้วยกระหม่อม ขอเดชะ

รวมใจเราเฝ้าน้อมส่งพระทรงศรี
อัญเชิญชัยให้มายุลุหมื่นปี
แด่ภูมีจักรีวงศ์...ทรงพระเจริญ

ทรงพระเจริญยิ่งยืนนาน

Home » พระราชดำรัสเกี่ยวกับเศรษฐกิจพอเพียง » พระราชดำรัสของในหลวงเกี่ยวกับปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง
พระราชดำรัสของในหลวงเกี่ยวกับปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง
พระราชดำรัสเกี่ยวกับเศรษฐกิจพอเพียงอ่าน 5,622 ครั้ง
6 ความเห็น
แบ่งปัน

พ.เพียง

“พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว” พระราชทานพระราชดำรัสหลักปรัชญา “เศรษฐกิจพอเพียง” ครั้งแรกในงานพระราชทานปริญญาบัตร ณ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ เมื่อวันพุธที่ 18 กรกฎาคม 2517 ไว้ความตอนหนึ่งว่า

“…การพัฒนาประเทศจำเป็นต้องทำตามลำดับขั้น ต้องสร้างพื้นฐาน คือความพอมี พอกิน พอใช้ ของประชาชนเป็นเบื้องต้นก่อน โดยใช้วิธีการและอุปกรณ์ที่ประหยัด แต่ถูกต้องตามหลักวิชา เมื่อได้พื้นฐานมั่นคงพร้อมพอควรและปฏิบัติได้แล้ว จึงค่อยสร้างค่อยเสริมความเจริญและฐานะทางเศรษฐกิจขั้นที่สูงขึ้นโดยลำดับ ต่อไป หากมุ่งแต่จะทุ่มเทสร้างความเจริญ ยกฐานะทางเศรษฐกิจขึ้นได้รวดเร็วแต่ประการเดียว โดยไม่ให้แผนปฏิบัติการสัมพันธ์กับสภาวะของประเทศ และของประชาชน โดยสอดคล้องด้วย จะเกิดความไม่สมดุลในเรื่องต่างๆได้ ซึ่งอาจกลายเป็นความยุ่งยากล้มเหลวในที่สุด…”

วันพฤหัสบดีที่ 19 กรกฎาคม 2517 ในการพระราชทานปริญญาบัตร ณ หอประชุมมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ บางเขน พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงมีพระบรมราโชวาทซ้ำว่าด้วยแนวทางการพัฒนา อย่างพอเพียงความตอนหนึ่งว่า …

“…ในการพัฒนาประเทศ นั้นจำเป็นต้องทำตามลำดับขั้น เริ่มด้วยการสร้างพื้นฐาน คือความมีกินมีใช้ของประชาชนก่อน ด้วยวิธีการที่ประหยัดระมัดระวัง แต่ถูกต้องตามหลักวิชา เมื่อพื้นฐานเกิดขึ้นมั่นคงพอควรแล้ว จึงค่อยสร้างความเจริญขั้นที่สูงขึ้นไปตามลำดับ

…การถือหลักที่จะส่งเสริมความเจริญ ให้ค่อยเป็นไปตามลำดับด้วยความรอบคอบระมัดระวังและประหยัดนั้น ก็เพื่อป้องกันความผิดพลาดล้มเหลว และเพื่อให้บรรลุผลสำเร็จได้แน่นอนบริบูรณ์…”

พระราชดำรัส “เน้นย้ำ” เรื่องความพอมี พอกิน พอใช้ พระราชทานให้คณะบุคคลที่เข้าเฝ้าเนื่องในวันเฉลิมพระชนมพรรษา ณ ศาลาดุสิตดาลัย วันที่ 4 ธันวาคม 2517 ความตอนหนึ่งว่า …

“…คนอื่นจะว่าอย่างไรก็ช่างเขา จะว่าเมืองไทยล้าสมัย ว่าเมืองไทยเชย ว่าเมืองไทยไม่มีสิ่งที่สมัยใหม่ แต่เราอยู่ พอมี พอกิน และขอให้ทุกคน มีความปรารถนาที่จะให้เมืองไทย พออยู่ พอกิน มีความสงบ และทำงานตั้งจิตอธิษฐาน ตั้งปณิธาน ในทางนี้ที่ จะให้เมืองไทยอยู่แบบพออยู่พอกิน ไม่ใช่ว่าจะรุ่งเรืองอย่างยอด แต่ว่ามีความพออยู่พอกิน มีความสงบ เปรียบเทียบกับประเทศ อื่นๆ ถ้าเรารักษาความพออยู่พอกินนี้ได้ เราก็จะยอดยิ่งยวดได้…”

พระบาทสมเด็จพระ เจ้าอยู่หัวจะทรงมีพระบรมราโชวาทว่า “พอมี พอกิน พอใช้” มิได้มีพระบรมราโชวาทตรงๆว่า “เศรษฐกิจพอเพียง” จนกระทั่งในปี 2541 เมื่อเกิดวิกฤตทางเศรษฐกิจครั้งใหญ่ในประเทศไทย พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงมีพระราชดำรัสแก่คณะบุคคลที่เข้าเฝ้า เนื่องในวันเฉลิมพระชนมพรรษา ณ ศาลาดุสิตดาลัย วันที่ 4 ธันวาคม 2541 ความตอนหนึ่งว่า…

“…เมื่อ ปี 2517 วันนั้นได้พูดถึงว่า เราควรปฏิบัติให้พอมีพอกิน พอมีพอกินนี้ก็แปลว่า เศรษฐกิจพอเพียงนั่นเอง ถ้าแต่ละคนมีพอมีพอกิน ก็ใช้ได้ ยิ่งถ้าทั้งประเทศพอมีพอกินก็ยิ่งดี และประเทศไทยเวลานั้นก็เริ่มจะเป็นไม่พอมีพอกิน บางคนก็มีมาก บางคนก็ไม่มีเลย…

…พอเพียงมีความหมายกว้างขวางยิ่งกว่านี้อีก คือคำว่าพอ ก็พอเพียงนี้ก็พอแค่นั้นเอง คนเราถ้าพอในความต้องการก็มีความโลภน้อย เมื่อมีความโลภน้อยก็เบียดเบียนคนอื่นน้อย ถ้าประเทศใดมีความคิดอันนี้ มีความคิดว่าทำอะไรต้องพอเพียง หมายความว่าพอประมาณ ซื่อตรง ไม่โลภอย่างมาก คนเราก็อยู่เป็นสุข พอเพียงนี้อาจจะมี มีมากอาจจะมีของหรูหราก็ได้ แต่ว่าต้องไม่ไปเบียดเบียนคนอื่น…”

“…ก็ชัดแล้วว่าควรจะปฏิบัติเศรษฐกิจพอเพียงไม่ต้องทั้งหมด เพียงครึ่งหนึ่งก็ใช้ได้ แม้จะเป็นเศษหนึ่งส่วนสี่ก็พอ หมายความว่าวิธีปฏิบัติเศรษฐกิจพอเพียงนั้น ไม่ต้องทำทั้งหมด และขอเติมว่าจะทำทั้งหมดก็จะทำไม่ได้ ถ้าครอบครัวหนึ่ง หรือแม้หมู่บ้านหนึ่งทำเศรษฐกิจพอเพียงร้อยเปอร์เซ็นต์ก็จะเป็นการถอยหลังถึงสมัยหินสมัยคนอยู่ในอุโมงค์หรือในถ้ำ ซึ่งไม่ต้องอาศัยหมู่อื่น เพราะว่าหมู่อื่นก็เป็นศัตรูทั้งนั้น ตีกัน ไม่ใช่ร่วมมือกันจึงต้องทำเศรษฐกิจพอเพียง แต่ละคนต้องหาที่อยู่ ก็หาอุโมงค์ หาถ้ำ ต้องหาอาหาร คือไปเด็ดผลไม้หรือใบไม้ตามที่มี หรือไปใช้อาวุธที่ได้สร้างได้ประดิษฐ์เอง ไปล่าสัตว์ กลุ่มที่อยู่ในอุโมงค์ในถ้ำนั้น ก็มีเศรษฐกิจพอเพียงร้อยเปอร์เซ็นต์ ก็ปฏิบัติได้…”

“…คนเราถ้าพอในความต้องการ ก็มีความโลภน้อย เมื่อมีความโลภน้อย ก็เบียดเบียนคนอื่นน้อย ถ้าทุกประเทศมีความคิด อันนี้ไม่ใช่เศรษฐกิจ มีความคิดว่า ทำอะไรต้องพอเพียง หมายความว่า พอประมาณ ไม่สุดโต่ง ไม่โลภมาก คนเราก็อยู่เป็นสุข พอเพียงนี้อาจจะมีมาก ต้องให้พอประมาณตามอัตภาพ พูดจาก็พอเพียง ทำอะไรก็พอเพียง ปฏิบัติตนก็พอเพียง…”

พระราชดำรัสเกี่ยวกับเศรษฐกิจพอเพียงในปี 2541 แล้ว ก็ยังมีพระราชดำรัสเกี่ยวกับ “ความฟุ้งเฟ้อ” ซึ่งพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระราชทานไว้ในปี พ.ศ.2527 พระราชทานแก่คณะลูกเสือชาวบ้าน ในโอกาสเสด็จกลับจากการแปรพระราชฐานตากจังหวัดสกลนคร ความตอนหนึ่งว่า

“…คนเราที่ฟุ้งเฟ้อ ไม่มีทางที่จะหาทรัพย์มาป้อนความฟุ้งเฟ้อได้ ความฟุ้งเฟ้อนี้เป็นปากหรือสัตว์ที่หิวไม่หยุด ความฟุ้งเฟ้อนี้อ้าปากตลอดเวลา จะป้อนไปเท่าไรๆ ก็ไม่พอ เมื่อป้อนเท่าไรๆ ก็ไม่พอแล้ว ก็หาเท่าไรๆ ก๋ไม่พอ ความไม่พอนี้ไม่สามารถที่จะหาอะไรมาป้อนความฟุ้งเฟ้อนี้ได้ ฉะนั้นถ้าจะต่อต้านความเดือดร้อน ไม่ใช่ว่าจะต้องประหยัดมัธยัสถ์ จะต้องป้องกันความฟุ้งเฟ้อและป้องกันวิธีการที่มักจะใช้เพื่อที่จะมาป้อนความฟุ้งเฟ้อนี้คือ ความสุจริต ฉะนั้นการที่จะรณรงค์ที่จะต่อสู้เพื่อให้คนมัธยัสถ์และประหยัดนั้นก็อยู่ที่ตัวเอง ไม่ใช่อยู่ที่คนอื่น เมื่ออยู่ที่ตนเองไม่อยู่ที่คนอื่น การรณรงค์โดยมากมักออกไปข้างนอก จะไปชักชวนคนโน้นชักชวนคนอื่นนี้ให้ทำโน่นทำนี่ ที่จริงต้องทำเอง ถ้าจะใช้คำว่ารณรงค์ก็ต้องรณรงค์กับตัวเอง ต้องฝึกตัวให้รู้จักความพอดี พอเหมาะ ถ้าไม่พอดี ไม่พอเหมาะมันจะเกิดทุจริตในใจได้…”

พระราชดำรัสที่เกี่ยวกับเศรษฐกิจพอเพียง ซึ่งพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว พระราชทานในวโรกาสต่างๆ ดังต่อไปนี้

“…เศรษฐศาสตร์เป็นวิชาของเศรษฐกิจ การที่ต้องใช้รถไถต้องไปซื้อ เราต้องใช้ต้องหาเงินมาสำหรับซื้อน้ำมันสำหรับรถไถ เวลารถไถเก่าเราต้องยิ่งซ่อมแซม แต่เวลาใช้นั้นเราก็ต้องป้อนน้ำมันให้เป็นอาหาร เสร็จแล้วมันคายควัน ควันเราสูดเข้าไปแล้วก็ปวดหัว ส่วนควายเวลาเราใช้เราก็ต้องป้อนอาหาร ต้องให้หญ้าให้อาหารมันกิน แต่ว่ามันคายออกมา ที่มันคายออกมาก็เป็นปุ๋ย แล้วก็ใช้ได้สำหรับให้ที่ดินของเราไม่เสีย…”

พระราชดำรัส เนื่องในพระราชพิธีพืชมงคลจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ
ณ ศาลาดุสิดาลัย วันที่ ๙ พฤษภาคม ๒๕๒๙

“…เราไม่เป็นประเทศร่ำรวย เรามีพอสมควร พออยู่ได้ แต่ไม่เป็นประเทศที่ก้าวหน้าอย่างมาก เราไม่อยากจะเป็นประเทศก้าวหน้าอย่างมาก เพราะถ้าเราเป็นประเทศก้าวหน้าอย่างมากก็จะมีแต่ถอยกลับ ประเทศเหล่านั้นที่เป็นประเทศอุตสาหกรรมก้าวหน้า จะมีแต่ถอยหลังและถอยหลังอย่างน่ากลัว แต่ถ้าเรามีการบริหารแบบเรียกว่าแบบคนจน แบบที่ไม่ติดกับตำรามากเกินไป ทำอย่างมีสามัคคีนี่แหละคือเมตตากัน จะอยู่ได้ตลอดไป…”

พระราชดำรัส เนื่องในโอกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษา
ณ ศาลาดุสิดาลัย วันที่ ๔ ธันวาคม ๒๕๓๔

“…ตามปกติคนเราชอบดูสถานการณ์ในทางดี ที่เขาเรียกว่าเล็งผลเลิศ ก็เห็นว่าประเทศไทย เรานี่ก้าวหน้าดี การเงินการอุตสาหกรรมการค้าดี มีกำไร อีกทางหนึ่งก็ต้องบอกว่าเรากำลังเสื่อมลงไปส่วนใหญ่ ทฤษฎีว่า ถ้ามีเงินเท่านั้นๆ มีการกู้เท่านั้นๆ หมายความว่าเศรษฐกิจก้าวหน้า แล้วก็ประเทศก็เจริญมีหวังว่าจะเป็นมหาอำนาจ ขอโทษเลยต้องเตือนเขาว่า จริงตัวเลขดี แต่ว่าถ้าเราไม่ระมัดระวังในความต้องการพื้นฐานของประชาชนนั้นไม่มีทาง…”

พระราชดำรัส เนื่องในโอกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษา
ณ ศาลาดุสิดาลัย วันที่ ๔ ธันวาคม ๒๕๓๖

“…เดี๋ยวนี้ประเทศไทยก็ยังอยู่ดีพอสมควร ใช้คำว่า พอสมควร เพราะเดี๋ยวมีคนเห็นว่ามีคนจน คนเดือดร้อน จำนวนมากพอสมควร แต่ใช้คำว่า พอสมควรนี้ หมายความว่าตามอัตตภาพ…”

พระราชดำรัส เนื่องในโอกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษา
ณ ศาลาดุสิดาลัย วันที่ ๔ ธันวาคม ๒๕๓๙

"เราจะครองแผ่นดินโดยธรรม" พระดำรัสแห่งองค์ไอศวรรย์ยังศักดิ์สิทธิ์คู่แผ่นดินอยู่ทุกวันจากวันนั้น 60 ปี
ไม่มีคลาย

“ความคิดนั้นเป็นแม่บทใหญ่ของการพูดและการกระทำ เพราะกิจที่จะทำคำที่จะพูดทุกอย่างล้วนสำเร็จมาจากความคิด
การคิดก่อนพูดและก่อนทำจึงช่วยให้บุคคลสามารถยับยั้งคำพูดที่ไม่สมควร หยุดยั้งการกระทำที่ไม่ถูกต้อง”
พระบรมราโชวาทของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ในพิธีพระราชทานปริญญาบัตรของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ๑๐ กรกฎาคม ๒๕๔๐

“ผู้หนักแน่นในสัจจะ พูดอย่างไรทำอย่างนั้น จึงจะได้รับความสำเร็จ พร้อมทั้งความศรัทธา เชื่อถือ
และความยกย่องสรรเสริญจากคนทุกฝ่าย การพูดแล้วทำ คือพูดจริงทำจริง จึงเป็นปัจจัยสำคัญ
ในการส่งเสริมเกียรติคุณของบุคคลให้เด่นชัด”
พระบรมราโชวาทของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ในพิธีพระราชทานปริญญาบัตรของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ๑๐ กรกฎาคม ๒๕๔๐

“การรู้จักประมาณตน ได้แก่ การรู้จักและยอมรับว่าตนเองมีภูมิปัญญาและความสามารถด้านไหน เพียงใด
และควรจะทำงานด้านไหน อย่างไร การรู้จักประมาณตนนี้ จะทำให้คนเรารู้จักใช้ความรู้ความสามารถที่มีอยู่ได้ถูกต้อง
เหมาะสมกับงาน และได้ประโยชน์สูงสุดเต็มตามประสิทธิภาพ ทั้งยังทำให้รู้จักขวนขวายศึกษาหาความรู้
และเพิ่มพูนประสบการณ์อยู่เสมอ เพื่อปรับปรุงส่งเสริมศักยภาพที่มีอยู่ในตนเองให้ยิ่งสูงขึ้น”
พระบรมราโชวาทของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ในพิธีพระราชทานปริญญาบัตรของจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ๑๘ กรกฎาคม ๒๕๔๑

“…การรักษาความสมบูรณ์แข็งแรงของร่างกายเป็นปัจจัยของเศรษฐกิจที่ดี และสังคมที่มั่นคง เพราะร่างกายที่แข็งแรงนั้น โดยปรกติจะอำนวยผลให้สุขภาพจิตใจสมบูรณ์ด้วย และเมื่อมีสุขภาพสมบูรณ์ดีพร้อมทั้งร่างกายและจิตใจแล้ว ย่อมมีกำลังทำประโยชน์ สร้างสรรค์เศรษฐกิจและสังคมของบ้านเมืองได้เต็มที่ ทั้งไม่เป็นภาระแก่สังคมด้วย…”

พระบรมราโชวาท

ในพิธีพระราชทานปริญญาบัตรของมหาวิทยาลัยมหิดล

ณ อาคารใหม่ สวนอัมพร

วันจันทร์ที่ 22 ตุลาคม 2522

“…การกีฬานั้นจะต้องมีการฝึกซ้อมให้ดี ทั้งในทางวิชาการ คือ เทคนิค และทั้งในทางกาย คือความแข็งแรงสมบูรณ์ การฝึกตนให้มีสุขภาพอนามัยแข็งแรง ถ้าขาดทั้งสองอย่างนี้ ก็จะทำให้ไม่สามารถปฏิบัติภาระของตัวให้ได้ชัยชนะได้ ถ้าได้ฝึกฝนด้วยตนเองได้ฝึกดี และได้เตรียมตัวเตรียมการของตัวให้ดีแล้ว ก็ย่อมสามารถฟันฝ่าอุปสรรคได้ดีที่สุด แต่ถ้าไม่ปฏิบัติด้วยความสม่ำเสมอ ก็ไม่ต้องแปลกใจจะต้องปราชัย…”

พระบรมราโชวาทพระราชทานแก่คณะนักฟุตบอลทีมชาติไทย

ที่จะเข้าแข่งขันฟุตบอลชิงถ้วยพระราชทานคิงส์คัพ

ณ พระตำหนักจิตรลดารโหฐาน

วันอังคารที่ 18 พฤศจิกายน 2527

พระภูมีเกียรติก้องฟ้ามหาศาล
ทรงเสด็จทุกแหล่งหล้าแม้กันดาร
พระนฤบาลปกครองไทยได้ร่มเย็น
ผองไทยถวายพระพรพระมิ่งขวัญ
ด้วยสร้างสรรค์สิ่งดีให้พระองค์
เดินตามคำพ่อสอนไม่ว่างเว้น
ให้สมเป็นประชาใต้พระบารมี

อยากให้พ่อ แย้มสรวล ทบทวนคิด
เศรษฐกิจ พอเพียง เอาเยี่ยงได้
ทั้งประหยัด ได้ประโยชน์ จดใส่ใจ
ธรรมชาติ รักษาไว้ ไทยอยู่ยืน

พระองค์ทรงมีแนวพระราชดำริด้านการเกษตรเพื่อพัฒนาประสิทธิภาพการผลิตทางการเกษตรมากมาย

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงทุ่มเทพระวรกายตรากตรำและมุ่งมั่นเพื่อแก้ไขปัญหาความเดือดร้อนของพสกนิกรชาวไทย

พระองค์เป็นบุคคลที่ทั้งโลกควรจดจำพระองค์ได้สร้างสรรค์สิ่งดีๆ ให้แก่ประชาชนของพระองค์

พระองค์เป็นกษัตริย์นักคิด ผู้สร้างแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียงช่วยให้ประเทศไทย และคนไทยสามารถหาเลี้ยงตนเองได้ไม่ลำบาก

พระองค์ทรงมีแนวพระราชดำริด้านการเกษตรเพื่อพัฒนาประสิทธิภาพการผลิตทางการเกษตรมากมาย

โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริด้านการพัฒนาแหล่งน้ำ เป็นโครงการที่มีประโยชน์อย่างยิ่งของประเทศ

ขอให้คนไทยทุกคนมีความภาคภูมิใจ ในความเป็นพลเมืองของพระองค์

เรารักในหลวงเรารักประเทศไทยจงร่วมใจกันให้เป็นดินแดนที่น่า อยู่ที่สุดแห่งหนึ่งในโลก

สถาบันพระมหากษัตริย์ ช่วยให้ประเทศไทยอยู่เป็นเอกราชมานานนับร้อย ๆ ปี

ในหลวงพระ องค์ทรงเป็นองค์ประมุขแผ่นดินทองของพระบวรพุทธศาสนาและทุกศาสนาในประเทศ

สถาบันชาติ ศาสน์ กษัตริย์ เป็นสถาบันหลักในผืนธงชาติไทยที่เราเคารพ

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงทุ่มเทพระวรกายตรากตรำและมุ่งมั่นเพื่อแก้ไขปัญหาความเดือดร้อนของพสกนิกรชาวไทย

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมิทรงย่อท้อเข้าไปช่วยเหลือราษฎรไม่ว่าจะอยู่ ห่างไกลสักเพียงใดไม่ว่าเชื้อชาติใด ศาสนาใด

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงมีความละเอียดรอบคอบ ทรงคิดหาแนวทางพัฒนาเพื่อมุ่งประโยชน์ต่อประชาชนสูงสุ

เราชาวไทยควรยึดแบบอย่างเจริญรอยตามเบื้องพระยุคลพระบาทนำมาปฏิบัติให้เกิดผลแก่ตนเอง สังคมและประเทศชาติ

ด้วยพระปรีชาญาณในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ให้คนทั้งหลายได้ประจักษ์ว่า แนวทางพระราชดำริในพระองค์ เรียบง่าย ปฏิบัติได้ผลเป็นที่ยอมรับโดยทั่วกัน

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว พระองค์ได้พระราชทานพระราชดำริเกี่ยวกับปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงเพื่อเป็นแนวทาง ก้าวไปข้างหน้าอย่างมั่นคง

เราจงน้อมนำราชดำรัส ในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว มาเป็นแนวทางในการประพฤติปฏิบัติ เป็นเครื่องยึดเหนี่ยวจิตใจ

ถ้าเราไม่เคารพรักในสถาบันชาติแล้ว ความปั่นป่วนระส่ำระสายก็จะเกิดตามมา

ประวัติศาสตร์สอนให้เรารู้ว่าชาติใดขาดสามัคคีธรรมจะสูญเสียย่อยยับอับปางไปในที่สุด

หากเราทุกคนช่วยกันรักษาสถาบันหลักของชาติโดยทั่วกันจะช่วยให้บ้านเมืองมีความปกติเรียบร้อยได้

การกระทำความดี ถึงแม้จะเห็นผลช้าแต่ก็ทำให้มีความสุขสมบูรณ์ได้อย่างยั่งยืน

จะเป็นคนดีของชาติต้องรักเคารพยึดมั่นในสถาบันหลักของชาติ

ปัญหาของชาติ เราคนไทยทุกคนต้องร่วมใจกันแก้ มิใช่มาซ้ำเติมหรือทำลาย

พระองค์ทรงงานหนักและเหนื่อย เพื่อให้ราษฎรของพระองค์ มีความร่มเย็นเป็นสุข

ทุกข์ของประชาชน คือ ทุกข์ของพ่อของแผ่นดินด้วย

พระคุณพ่อของแผ่นดิน ล้นเหลือสิ้นจะพรรณนา

เราคงจะสิ้นชาติ สิ้นแผ่นดิน หากสิ้นกษัตริย์

ปวงชนชาวไทยไม่ว่าเชื้อชาติใด ศาสนาใด มีสุขเสรีอยู่บนผืนแผ่นดินธรรมแผ่นดินทองภายใต้ร่มพระบารมีในองค์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ฯ

หากสิ้นชาติ สิ้นแผ่นดิน สิ้นกษัตริย์ เราจักไม่มี อะไรเหลือไว้เป็นมรดกของลูกหลานไทยเราอีกเลย

พระองค์ทรงเป็นพระมหากษัตริย์นักพัฒนา เพี่อให้ชาติไทยเจริญรุ่งเรือง ยั่งยืน มั่นคงสถาพรสืบไป

เราอยากเป็นไทด้วยความภาคภูมิใจ จงรักษาไว้ซึ่งสถาบันชาติ ศาสน์ กษัตริย์

หนทางจะกันดารลำบากยากแค้นแดนไกลสักปานใดก็ตาม พระองค์ไม่ทรงเคยย่อท้อ ทรงเสด็จไปบำรุงสุขให้กับราษฎรของพระองค์ทุกพื้นที่

พระองค์ทรงเป็นผู้นำตามแนวทางพระราชดำริให้เจริญรอยตามเบื้องพระยุคลบาทด้วยเศรษฐกิจพอเพียง

พระองค์ทรงเป็นผู้นำตามแนวพระราชดำริ ให้เจริญรอยตามเบื้องพระยุคคลบาทด้วยเศรษฐกิจพอเพียง

ขอพระองค์ทรงพระเจริญ...ยิ่งยืนนาน ขอให้ ทุกท่าน ทำความดีถวาย พ่อของแผ่นดินไทย

ในหลวงพระองค์ท่าน ทรงเป็นนักปราชญ์,นักพัฒนา,นักปกครองผู้ยิ่งใหญ่

ขอพระองค์ทรงพระเจริญ มีพระชนมายุยิ่งยืนนาน และมีพระพลานามัยที่แข็งแรง

จะเป็นคนดีของชาติต้องรักเคารพยึดมั่นในสถาบันหลักของชาติ คือ สถาบันพระมหากษัตริย์

เราชาวไทยควรยึดแบบอย่างเจริญรอยตามเบื้องพระยุคลพระบาทนำมาปฏิบัติให้เกิดผลแก่ตนเอง สังคมและประเทศชาติ

ขอพระองค์ทรงพระเจริญ...ยิ่งยืนนาน ขอให้ ทุกท่าน ทำความดีถวาย พ่อของแผ่นดินไทย

พระบารมี แผ่ปกคุ้มไพศาล เปรียบสายธาร อมฤตหล่อหล้า ดั่งแสงทอง นำทางชาวประชา เหล่าข้าพระพุทธเจ้าขอสดุดี

จะเป็นคนดีของชาติต้องรักเคารพยึดมั่นในสถาบันหลักของชาติ

โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริด้านการพัฒนาแหล่งน้ำ เป็นโครงการที่มีประโยน์อย่างยิ่งของประเทศ

ขอให้สิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลายในสากลโลกปกปักษ์รักษาพระองค์ให้รอดปลอดภัยจากอันตรายทั้งปวง

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวพระองค์ได้พระราชทานพระราชดำริเกี่ยวกับปรัชญา เศรษฐกิจพอเพียงเพื่อเป็นแนวทาง ก้าวไปข้างหน้าอย่างมั่นคง

แก้ปัญหาด้วยปัญญา
ปัญหาทุกอย่างไม่ว่าเล็กหรือใหญ่ มีทางแก้ไขได้ ถ้ารู้จักคิดให้ดี ปฏิบัติให้ถูกการคิดได้ดีนั้น มิใช่การคิดได้ด้วยลูกคิด หรือด้วยสมองกล เพราะโลกเราในปัจจุบันจะวิวัฒนาการไปมากเพียงใดก็ตามก็ยังไมมีเครื่องมืออันวิเศษชนิดใดสามารถขบคิดแก้ไขปัญหาต่างๆได้อย่างสมบูรณ์ การขบคิดวินิจฉัยปัญหา จึงต้องใช้สติปัญญา คือคิดด้วยสติรู้ตัวอยู่เสมอ เพื่อหยุดยั้งและป้องกันความประมาทผิดพลาด และอคติต่างๆมิให้เกิดขึ้น ช่วยให้การใช้ปัญญาพิจารณาปัญหาต่างๆเป็นไปอย่างเที่ยงตรง ทำให้เห็นเหตุเห็นผลที่เกี่ยวเนื่องกัน เป็นกระบวนการได้กระจ่างชัด ทุกขั้นตอน

พระบรมราโชวาท ในพิธีพระราชทานปริญญาบัตร มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ 1 สิงหาคม 2539

พสกนิกรทุกหมู่เหล่าพร้อมรำลึกในพระมหากรุณาธิคุณเป็นล้นพ้น
ในหลวงพระองค์ท่านทรงเป็นนักปราชญ์,นักพัฒนา,นักปกครองผู้ยิ่งใหญ่

พระองค์ทรงเป็นนักปราชญ์ผู้ยิ่งใหญ่ของปวงชนชาวไทยทั้งปวง ขอพระองค์ทรงพระเจริญ

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงทุ่มเทพระวรกายตรากตรำ และมุ่งมั่นเพื่อแก้ไขปัญหาความเดือดร้อนของพสกนิกรชาวไทย

มิ่งมหา มงคล ชนทั้งชาติ
ขอประกาศ เทิดไท้องค์ พระทรงศรี
สิ่งศักดิ์สิทธิ์ ทุกแหล่งหล้า ทั่วธานี
ขอบารมี คุ้มองค์ พระทรงธรรม์

พระองค์ทรงเป็นผู้ที่ฟ้าส่งมาโปรด เป็นดั่งแสงที่รุ่งโรจน์กลางใจฉัน มีเมตตากรุณาคุณอนันต์ เหมือนสายใยสายสัมพันธ์มิเสื่อมคลาย พระองค์คือผู้ให้ให้ลูกได้ทุกสิ่ง จากใจจริงไม่เคลือบแฝงความสงสัย ลงมาโปรดจากฟากฟ้าสุราลัย เป็นดั่งดวงใจของลูกทุกเวลา

“ฝนหลวง” เย็นชุ่มฉ่ำหัวใจไทยมิรู้ลืม “แก้มลิง” กักตุนแล้วระบายน้ำตามแรงโน้มถ่วง “กังหันน้ำชัย พัฒนา” ปั่นน้ำเสียเติมออกซิเจน “เขื่อนดิน” อ่างเก็บน้ำที่ไม่ใช้คอนกรีต “ไบโอดีเซล” จากปาล์มประกอบ อาหารสู่เชื้อเพลิงเครื่องยนต์ “แหลมผักเบี้ย-หนองหาร” โครงการรักษ์สิ่งแวดล้อม “แกล้งดิน” เร่ง กำมะถันทำปฏิกิริยา ไล่หน้าดินเปรี้ยว “หญ้าแฝก” รากฝังลึกอนุรักษ์หน้าดิน

เราพี่น้อง ผองไทย ภูมิใจยิ่ง พ่อเป็นมิ่ง ขวัญชาติ ปราชญ์ยิ่งใหญ่ ลูกขอกราบ แทบบาทด้วยอวยพรชัยเทพทั่วไทย โปรดคุ้มครอง พ่อของเรา ขอให้พ่อ แข็งแรง แกร่งดังผา ไร้โรคา ภยันตราย และไกลเศร้า อายุยืน หมื่นปี ที่นานเนาว์ ทุกค่ำเช้า เกษมสำราญ ชั่วกาลเทอญ

ไม่มีพื้นที่แห่งใดในประเทศไทย ที่พ่อไม่เคยเสด็จไปถึง เพราะพ่อรู้ดีว่าพ่อคือพลังของแผ่นดินพวกเราจะตั้งมั่นทำความดี รู้รักสามัคคี ปกป้องประเทศชาติ เพื่อถวายแด่พ่อหลวงของเรา

ในหลวงของเราทรงเป็นมหาราชผู้ทรงธรรม ย่อมนำความเจริญร่มเย็นมาสู่ปวงชนชาวไทย ผู้มีความจงรักภักดี อย่างแท้จริง

ขอให้คนไทยทุกคนจงสำนึกเสมอว่า ยืนอยู่บนผืนแผ่นดินนี้ เหยียบย่ำลงบนแผ่นดินนี้ที่บรรพบุรุษเคยหวงแหนเราควรทำความดีเพื่อกษัตริย์และแผ่นดิน

กว่าจะได้ว่าเป็นไทยทุกวันนี้นั้นพ่ออยู่หัวกี่พระองค์แล้วเล่าที่คอยปกป้องแผ่นดินผืนนี้ไว้ แต่พวกเราจะทำลายมันเสียเองหรือมันสมควรแล้วหรือ

ทรงเป็นนักคิดอิสระ ทรงเสียสละน่าสรรเสริญ ทรงนำไทยให้เจริญ ทรงพระดำเนินแห่งหนใดไทยร่มเย็น

ขอทรงหายจากพระประชวรโดยเร็ว

ทรงพระเจริญยิ่งยืนนาน