ไม่อยากเชื่อ แมลงก็มีจมูก
เคยสงสัยกันบ้างไหมว่า แมลงตัวแค่นี้มันจะมีการหายใจเข้าไปในร่างกายเหมือนกับคนเราหรือเปล่า? แล้วมันจะใช้จมูกในการหายใจจริงหรือ? แต่ก็น่าแปลกจมูกของแมลงหน้าตาเป็นยังไงนะทำไมเราไม่เคยเห็นมาก่อน เอ๊ะแล้วจะแตกต่างกับสัตว์โต ๆ ที่เรารู้จักอย่างไรบ้าง? ข้อสงสัยมากมายเหล่านี้ ในวันแหละ วันนี้แหละเราจะได้รู้คำตอบกันสักที อย่างที่รู้กันอยู่ว่าสิ่งมีทุกชนิด ก็ต้องใช้ก๊าชออกซิเจนในการหายใจ และปลายก๊าชคาร์บอนไดออกไซด์ออกสู่อากาศเข้า ออก จาก ร่างกายนี้นี้เอง ที่แมลงมีความแตกต่างจากสัตว์ตัวโต ๆ ที่เรารู้จักอยู่ไม่น้อย ไม่เชื่อก็ต้องเชื่อก็ต้องเชื่อว่าแมลงมีจมูก ตั้ง 10 คู่เลยทีเดียว แต่อวัยวะที่เราเรียกว่าจมูกขอแมลงนั้น ไม่ได้อยู่ตรงบริเวณส่วนหัวหรือบริเวณหน้าของมันหรอก มันหรอก มันมีอยู่ตรงส่วนนอก และส่วนท้องต่างหาก โอ้โฮ... นั่นก็หมายความว่า ระบบการหายใจของเจ้าเพื่อน 6 ขา ไม่ธรรมดาอย่างที่คิด มันมีประสิทธิภาพสูงเลยทีเดียว เพราะมันมีรูที่ใช้หายใจตั้ง 10 คู่ จมูกแมลง จมูกแมลงนั้นก็หมายถึงอวัยวะส่วนหนึ่ง ที่เราเรียกชื่อว่า รูหายหายใจ โดยปกติล้วนส่วนนอกของแมลง จะมีรูหายใจอยู่ 2 คู่ แล้วที่เหลืออีก 8 คู่ อยู่ตรงบริเวณส่วนท้อง แถมเจ้าแมลงยังสามารถบังคับรูหายใจเหล่านี้ให้เปิด ปิด เพื่อรับอากาศก๊าชออกชิเจนเข้าสู่ร่างกาย รวมไปถึงปล่อยก๊าชคาร์บอนไดออกไซด์ออกมาจากร่างกาย นอกจากนั้น ยังป้องกันไม่ให้น้ำในร่างกายระเหยออกจากตัวแมลงจนหมดอีกด้วย เมือเจ้าแมลงรับอากาศก๊าชออกชิเจน ดังนั้น มันจึงต้องมีอวัยวะเฉพาะตัวที่ไม่เหมือนใครเพื่อใช้ในการกระจ่ายก๊าชออกซิเจนเข้าสู่ ร่างกายน้อย ๆ อย่างทั่วถึง ก่อนอื่นเลย เราลองมาทำความรู้จักกับอวัยวะอีกส่วนหนึ่ง ที่มีความสำคัญไม่แพ้ รูหายใจ ที่ทำหน้าที่รับก๊าชออกซิเจนที่รับเข้ามาไปสู่ส่วนต่าง ๆ ในตัวแมลง อวัยวะที่เราควรพูดกันอยู่นี้มีชื่อว่า ท่อลม(Tracheae) ซึ่งส่วนนี้เองเป็นชิ้นส่วนที่ก่อให้เกิดการขับเคลื่อนนของระบบที่สุดแสนสำคัญ ที่มีชื่อว่า ระบบหายใจของแมลง (Respiratiory sstem) และระบบท่ออากาศ (Tracheal System) และระบบนี้ก็ไม่ได้เป็นระบบที่ยุ่งเหยิง วุ่นวายสลับชับซ้อนเหมือนกับระบบต่าง ๆ ที่เราเคยรู้จัก ต้องบอกกันสักนิดก่อนว่า ในร่างกายของแมลง ไม่ว่าจะมีขนาดตัวเล็กหรือว่าใหญ่เบ้อเริ่ม ก็จะท่ออากาศย่อยขนาดเล็กแตกต่างกระจ่าย เป็นสาขาย่อยเต็มไปหมดภายในตัวของแมลงและก๊าซออกชิเจน ก็เป็นก๊าชออกชิเจนเข้าสู่ร่างกาย โดยการทำงานของ รูหายใจทั้ง 10 คู่ และก็เป็นหน้าที่ของท่อก๊าซที่จะต้องทำหน้าที่ เราเรียกชื่อท่อเล็ก ๆ เหล่านี้ว่าระบบท่อภายใน (Lntemal Tube) เป็นระบบที่ทำหน้าที่ในการแลกเปลี่ยนอากาศเข้าไปในทุก ๆ ส่วนในร่างกาย การหานใจแบบที่ใช้รูหายใจต่าง ๆ เหล่านี้ เราเรียกว่า เจ้าแมลงมีระบบท่ออากาศแบบเปิด (open tracheal system) นั้นก็หมายความว่าอวัยวะที่เรียกว่ารูหายใจนั้น ถูกใช้งานอย่างเต็มประสิทธิภาพ แต่อย่างที่เคยรู้กันมาว่ามีแมลงบางชนิดที่ตอนมันยังเปิดตัวอ่อน มันไม่ได้อยู่บนบกที่มีก๊าชออกชิเจน แต่เจ้าแมลงพวกนี้มันอยู่ในน้ำ มีการเจริญเติบโตในน้ำ แล้วขั้นตอนระบบการหายใจจะเหมือนกับแมลงที่อยู่บนบกได้อย่างไร สำหรับระบบการหายใจที่มีการตัดแปลงนี้รียกว่า ระบบท่ออากาศปิด (close tracheal system) ซึ่งเป็นลักษณะการหายใจของแมลงที่มีรูหายใจอาจไม่เจริญ หรือทำงานได้ตามปกติ และบางครั้งก็เสือมหายไป แต่ก็ไม่ต้องตกใจเจ้าแมลงมีการพัฒนาปรัปตัวโดยการสร้างอวัยพิเศษอย่างอื่นขึ้นมาแทน ตัวอย่าง เช่น ลูกน้ำ ตัวอ่อนของแมลงปอ (dragonfly) แล้วขั้นตอน หรืออวัยวะในการหายใจตอนที่มันยังเป็นตัวอ่อนต่างกับแมลงทั่วไปหรือเปล่านะตอบให้ก็ได้มันไม่ได้ใช้ระบบท่ออากาศเหมือนกับแมลงส่วนใหญ่ทั้ว ๆ ไป มันมีอะไรมากกว่านั้น ในพวกตัวอ่อนของมลงปอ มีการตัดแปลงอวัยวะที่เรียกว่าเหงือกซึ่งช่วยในการหายใจในน้ำได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยภายในเหงือกของแมลงนั้น มีอวัยวะที่เรียกว่า Tracheae แมลงนั้นมีขนาดเล็กจิ๋ว สำหรับตัวอ่อนของแมลงอีกหลายชนิดที่เป็นแมลงในน้ำ(aquatic lnsects) เช่น mayfly stonefly รูหายใจของพวกแมลงต่าง ๆ เหล่านี้มักจะไม่ทำงานตามปกติและบางชนิดก็อาจจะไม่เจริญ หรือบางทีก็เสื่อมหานยไปเลยเราเรียกเจ้าพวกนี้ว่าเป็นแมลงที่มีระบบท่ออากาศแบบปิด (close tracheal system) แต่ก็ไม่ต้องตกใจว่าแล้วมันจะใช้อะไรหายใจล่ะ เจ้าแมลงพวกนี้มี อวัยวะอย่างอื่นพัฒนาขึ้นมาแทนที่ด้วย ซึ่งอยู่บริเวณใต้ผิวหนัง หรือบางครั้งก็อยู่ใต้เหงือก ซึ่งปรสิทธิภาพการใช้งานไม่ด้อยไปกว่าแมลงที่อยู่บนบกเลยสักนิด
เรืองเป็นอย่างนี้นี่เอง ... ในที่สุดเราก็ได้รู้ว่า แมลงก็มีจมูก แถมยังมีตั้ง 10 คู่ แต่ต่างกับสัตว์ที่เรารู้จักก็ตรงที่ จมูกของแมลงไม่ได้อยู่บนใบหน้าเหมือนที่คิดเอาไว้ชนะหน่อย แต่ว่ามันอยู่ที่อก แล้วก็ท้องต่างหากล่ะ
|
แปลกกว่านี้มีมั้ยครับ 
..เสียใจมากเลย
อยากทราบว่าเพลี้ยแป้งหายใจยังไงกันนะ
