วัดมหาธาตุยโสธร

วัดมหาธาตุยโสธร

ตั้งอยู่ภายในเขตเทศบาลเมือง เป็นวัดคู่ยโสธรมาตั้งแต่สร้างเมือง (บ้านท่าสิงห์เดิม) โบราณสถาน ที่สำคัญในวัดมี 2 แห่ง คือ พระธาตุยโสธร(พระธาตุอานนท์) และหอไตร

พระธาตุอานนท์

พระธาตุพระอานนท์ เป็นพระธาตุเก่าแก่ และ เป็นพระธาตุที่สำคัญองค์หนึ่งในประเทศไทยทางภาคอีสาน ตั้งอยู่หน้าพระอุโบสถ วัดมหาธาตุ พระธาตุพระอานนท์ มีเพียงแห่งเดียวในประเทศไทย

 สถาปัตยกรรมของพระธาตุอานนท์ ก่อด้วยอิฐถือปูน มีความสูง 25 เมตร 30 เซ็น ฐานเป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส ยาวด้านละ 8 เมตร ส่วนเจดีย์มีลักษณะเป็นทรงสี่เหลี่ยม ส่วนของยอดคล้ายพระธาตุพนม ส่วนฐานประกอบด้วยฐานเขียงซ้อนกัน ๓ ชั้น ประดิษฐานรูปพระอานนท์ยืนอยู่กึ่งกลางขององค์พระธาตุทั้ง ๔ ทิศ ส่วนยอดทรงดอกบัวเหลี่ยมซ้อนกัน ๓ ชั้น มีลักษณะพิเศษแตกต่างจากทรวดทรงบัวเหลี่ยมของพระธาตุองค์อื่นคือ พระธาตุอานนท์ จะมีกระเปาะยื่นออกมาทั้ง ๔ ด้าน เบื้องบนสุดเป็นยอดฉัตรและด้านข้างพระธาตุอานนท์ จะมีธาตุเล็กอีกองค์อยู่ ซึ่งเป็นเจดีย์บรรจุอัฐิ ของเจ้าพระยาวิชัยราชขัตติยวงศา สร้างขึ้นโดยฝีมือช่างหลวง ลักษณะพระธาตุได้รับอิทธิพลมาจากศิลปะเมืองหลวงพระบาง มีรูปร่างทรงสี่เหลี่ยม ตั้งตระหง่านอย่างเด่นชัด

หอไตร

เป็นที่เก็บคัมภีร์ใบลานของวัด ตั้งอยู่ตรงกลางสระทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือของพระธาตุ แผนผังเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า ลักษณะแบบหอไตรภาคอีสานทั่วไป มีทางเดินโดยรอบติดกันใต้ชายคา บริเวณนี้เป็นที่เก็บรักษาตู้พระธรรม หีบพระธรรม เสลี่ยงชั้นวางคัมภีร์ซึ่งนำมาจาก เวียงจันทน์ มีซุ้มประตู และบานประตูไม้สลักลวดลายเครือเถาลงรักปิดทองอย่างสวยงาม มีลวดลายการตกแต่ง ฝาผนัง ซึ่งเป็น ลักษณะผสมแบบภาคกลางทำให้กล่าวได้ว่า หอไตรน่าจะสร้างขึ้นประมาณสมัยรัชกาลที่ 4-5 แห่งกรุง รัตนโกสินทร์