วัดหัวเวียง
อ.เมือง  จ.แม่ฮ่องสอน

วัดหัวเวียง

"พระเจ้าพลาละแข่ง" หรือ "พระมหามุนี" พระพุทธรูปคู่บ้านคู่เมืองของจังหวัดแม่ฮ่อง สอน ประดิษฐานอยู่ ณ วัดหัวเวียง ต.จองคำ อ. เมือง จ.แม่ฮ่องสอน
ด้วยเหตุที่วัดหัวเวียงหรือวัดกลางเวียงตั้งอยู่ใจกลางเมือง จึงมักใช้เป็นที่จัดงานวัฒนธรรมประเพณีของชาวไทยใหญ่ตลอดปี
ในช่วงฤดูกาลท่องเที่ยว หรือเทศกาลต่างๆ เช่น เทศกาลออกพรรษา เทศกาลปีใหม่สากล และเทศกาลปี๋ใหม่เมือง วัดหัวเวียงจะได้จัดพิธีการสรงน้ำพระเจ้าพลาละแข่งเป็นประจำทุกปี พอถึง

เทศกาลสำคัญ จะมีนักท่องเที่ยวชาวไทยที่นับถือศาสนาพุทธ ต่างเดินทางมานมัสการเป็นจำนวนมาก เนื่องจากพระพุทธรูปองค์นี้เป็นพระพุทธรูปที่ศักดิ์สิทธิ์อยู่คู่บ้านคู่ เมืองของชาวจังหวัดแม่ฮ่องสอนมานับหลายร้อยปี
พระเจ้าพลาละแข่ง เป็นพระพุทธรูปปางมารวิชัยทรงเครื่อง ฝีมือช่างชาวเมืองมัณฑะเลย์ ประเทศพม่า องค์พระหล่อจากทองเหลือง แต่พระพักตร์มีส่วนผสมของทองคำอยู่จำนวนหนึ่ง ทำให้พระพักตร์เงาแวววาวอยู่เสมอ ชาวแม่ฮ่องสอนถือว่าเป็นพระคู่บ้านคู่เมือง
พระเจ้าพลาละแข่งนี้จำลองจากพระมหามุนีในเมืองมัณฑะเลย์ ซึ่งชาวพม่านับถือกันมาก เนื่องจากเชื่อว่า พระพุทธเจ้าเคยเสด็จมาประทานลมหายใจให้แก่พระมหามุนี การหล่อพระเจ้าพลาละแข่ง ช่างได้หล่อเป็นท่อนๆ จำนวน 9 ท่อน
ส่วนประวัติความเป็นมาของ พระเจ้าพลาละแข่ง หรือ พระมหามุนี พระพุทธรูปองค์ศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมืองของจังหวัดแม่ฮ่องสอน มีตำนานเล่าว่า ในสมัยเมื่อ 90 ปีล่วงมาแล้ว ก่อนที่มีการจำลองพระพุทธรูปองค์นี้มาไว้บูชาที่จังหวัดแม่ฮ่องสอน มีประวัติเล่าว่า มีพ่อเฒ่าคนหนึ่งชื่อว่า "ลุงจองโพหย่า" เป็นพ่อค้าวัวในสมัยนั้นการคมนาคมลำบาก เวลาจะไปทำการค้าขายในต่างอำเภอในระหว่างเดินทางนั้นต้องรอนแรมไปในป่าตลอด ทาง วันหนึ่งพ่อลุงจองโพหย่ากินหมากเสร็จเรียบร้อยแล้วก็ไม่ได้เก็บเชี่ยนหมาก และไม่ได้ปิดฝาด้วยแล้วก็เข้านอนพักผ่อน
พอตื่นเช้าได้ทำธุระส่วนตัวเรียบร้อยก็หาเชี่ยนหมากเพื่อจะกินหมาก พอมองดูในเชี่ยนหมากก็พบว่า มีพระบรมธาตุ 1 องค์ ใหญ่ขนาดเมล็ดข้าวโพดอยู่ในเชี่ยนหมาก
พ่อลุงจองโพหย่า รู้ว่าเป็นพระบรมธาตุแน่นอน จึงได้บอกกล่าวแก่เพื่อนฝูงที่เป็นพ่อค้าด้วยกันทราบ แล้วก็บอกกับเพื่อนฝูงว่าเราจะเข้าไปในเมือง เพื่อจะเอาผอบทองมาใส่พระบรมธาตุนี้ เมื่อได้ผอบทองคำมา นำไปใส่พระบรมธาตุมาไว้ที่บ้านปางหมูก่อน แล้วกลับเข้าไปในเมืองแม่ฮ่องสอนอีกครั้งหนึ่ง เพื่อบอกข่าวให้แก่ประชาชนทั้งหลายที่มีจิตศรัทธาในเมืองแม่ฮ่องสอนโดย ทั่วถึงกัน
ในขณะที่คณะศรัทธาบ้านปางหมู ได้เตรียมฆ้องกลอง พร้อมเครื่องสักการะร่วมกับคณะศรัทธาชาวในเมืองแม่ฮ่องสอนได้จัดขบวนอัญเชิญ พระบรมธาตุแห่แหนเข้าไปยังตัวเมือง เพื่อจะนำไปไว้ที่บ้านพ่อลุงจองโพหย่า วันรุ่งขึ้น ได้จัดให้มีการถวายอาหารบิณฑบาต พร้อมบอกกล่าวเพื่อนบ้านให้มาร่วมอนุโมทนาเป็นการใหญ่
เมื่อเสร็จเรียบร้อยแล้วพ่อลุงจองโพหย่าได้กลับไปทำหน้าที่ของตนเอง ทำการค้าขายกับเพื่อนๆ เป็นเวลานานแรมเดือน เมื่อเก็บเงินเก็บทองได้พอประมาณ ได้กลับมายังบ้านของตนเอง เพื่อที่จะนำพระบรมธาตุ ไปประดิษฐานบรรจุไว้ในพระธาตุดอยกองมู
ที่ตั้ง ถนนสีหนาทบำรุง ตำบลจองคำ (ติดกับตลาดเช้าใกล้สี่แยกไฟแดง)
จุดเด่นของวัดนนี้คือเป็นวัดเก่าแก่มาก สร้างตั้งแต่ พ.ศ. 1406 เป็นที่ประดิษฐานของพระเจ้าพาราละแข่ง ซึ่งเป็นพระพุทธรูปทรงเครื่องประจำเมืองที่งดงามมาก หล่อจำลองมาจาก "พระมหามุนี" ซึ่งเป็นพระเจ้าพาราละแข่งองค์จริงที่เมืองมัณฑะเลย์ของพม่า โดยลุงจองโพหย่าเป็นผู้เดินทางไปนิมนต์มา